مدیریت اسلامی در ایران: بسترها و پیدایش

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه تهران

2 کرشناسی مدیریت بازرگانی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران

چکیده

شمار منابعی که تاکنون به بحث درباره مطالعات اسلامی مدیریت پرداخته و در این میان به مطالب مختلف و رویکردهای گوناگون اشاره داشته‌اند، از هزار می‌گذرد، ولی به نظر می‌رسد سیر تکوین این رویکرد هنوز ناگفته باقی مانده است. هدف این مقاله تبیین چگونگی این سیر در جمهوری اسلامی ایران است. بدین منظور، این تطور به چهار دوره یا دهۀ مشخص تقسیم شده و تحولات هر یک از این ادوار در قالب یک مقاله عرضه شده است.
در نخستین قسمت از این مقالات، بسترها و چگونگی پیدایش این پدیده بررسی شده است. هدف این مقاله ترسیم فرایند پدیدایی و زمینه‌های ظهور آن است. روش مورد استفاده نوعی فراتحلیل و قلمرو تحقیق دهه اول انقلاب است. جامعه آماری مورد مطالعه نیز همه منابع موجود مدیریت اسلامی در این دوره است. یافته‌‌های تحقیق نشان می‌دهند که در این دهه، نطفه مدیریت اسلامی در ایران بسته شده، متولد شده و مرحله نوزادی خود را پشت سر گذاشته است. همچنین، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که به‌رغم دستاوردهای آغازینی که در این سیر به دست آمده‌اند، هنوز چالش‌های چندی در پیش روی است؛ به‌ویژه، دستاوردهای آن در حوزه عمل، و به‌خصوص در حیطه نظامی چشمگیر بوده؛ ولی در قلمرو نظر، راه طولانی‌تری برای پیمودن در پیش دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Islamic Management in Iran: Contexts and Emergence

نویسندگان [English]

  • hasan abedi jafari 1
  • Alireza Sabzikar 2
1 ut
2 ut
چکیده [English]

 
An enormous number of researches related to Islamic management have studied different approaches and issues and it seems that there is no research on how to develop Islamic management. The aim of this study is to describe how Islamic management has been developed in the Islamic Republic of Iran. Therefore, this development is divided into four particular periods or decades that every period will be discussed in a certain paper. In the first part of these papers, the contexts and emergence of Islamic management are described. The purpose of this paper is to trace the contexts and process of emergence of Islamic management. The paper applies the meta-analysis method and the scope of study is the first decade of revolution. The population is all existing resources related to Islamic management in that decade. Findings show that in the first decade of revolution, Islamic management was born in Iran and then it has passed the neonatal stage. In addition, studies show that although there have been some initial achievements during that decade specifically in practice and in the military field, there are still some challenges particularly in theory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Management
  • Iran
  • development
  • challenges
  • achievements
الوانی، سیدمهدی (1361)، نظریه‌های مدیریت از دیدگاه اسلام، پایان‌نامه دکتری، به زبان (انگلیسی) دانشگاه کالیفرنیای جنوبی.
امیدی، تورج (بهار و تابستان 1358)، «مختصات مدیریت بعد از انقلاب»، مدیریت امروز، دوره جدید، ش35، ص41_57.
باهر، حسین (1361)، فلسفه مدیریت در اسلام، تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
توفیق، حسین (1358)، بررسی بیماری‌های اداری سازمان‌های دولتی جمهوری اسلامی قبل از انقلاب اسلامی و ارائه سیستم‌های مؤثر، پایان‌نامه فوق لیسانس، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
جوادی آملی، عبدالله (1364)، اخلاق کارگزاران در حکومت اسلامی، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
رهبر، محمدتقی (1368)، سیاست و مدیریت از دیدگاه امام علی(ع)، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، ص140.
زاهدی، شمس‌السادات (بهار و تابستان 1358)، «چگونه می‌توان میزان فساد را کاهش داد؟»،مدیریت امروز، دوره جدید، ش35، ص59_63.
سیاهپوش، محمود (1358)، مبانی اداره توحیدی _ مبانی سازمان در اسلام، تهران: ابجد، ص91.
صحرانورد، علی (1361)، بررسی پیرامون نظام تعلیم وتربیت و آموزش کارکنان دولت از دیدگاه اسلام، پایان‌نامه فوق لیسانس، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
عابدی جعفری، حسن (1367)، طرح کلی دوره تربیت محقق مدیریت در اسلام، (جزوه منتشرنشده) تهران: دانشگاه امام حسین(ع)، پژوهشکده علوم انسانی.
عابدی جعفری، حسن و غلامرضا سنگی (زمستان 1377)، «ویژه کتابشناسی مدیریت اسلامی»، فصلنامه مصباح، ش28، ص152.
عابدی جعفری، حسن و محمد ازگلی (پاییز 1375)، «مروری بر تحقیقات مدیریت اسلامی در ایران»، فصلنامه مصباح، ش19، ص99_120.
عادلیان (11آبان 1361)، «مدیریت باید متناسب با انقلاب اسلامی باشد»، صبح آزادگان.
قرشی، یوسف و محمد جمیری (تابستان 1387)، «اصل چهار ترومن در ایران»، تاریخ معاصر ایران، ش46، ص71_102.
محمدی ری‌شهری، محمد (پاییز 1367)، «مدیریت اسلامی»، دانش مدیریت، ش2.
مظفریان، منوچهر (1354)، پژوهشی در فرمان حضرت علی(ع) به مالک اشتر از دیدگاه مدیریت، شیراز: انتشارات و صحافی لوکس، ص148.
مکارم شیرازی، ناصر (1369)، مدیریت و فرماندهی در اسلام، تهران: هدف، ص210.
نهج‌البلاغه حضرت امیرالمؤمنین(ع)، ترجمه محمد دشتی، تهران: پیام عدالت، ص768.
هارتناک، یوستوس (1376)، نظریه شناخت کانت، مترجم علی حقی، تهران: شرکت انتشاراتی علمی و فرهنگی.
Koontz, Harold (December 1961), "The Management Theory Jungle", Academy of Management Journal, vol.4, no.3, pp.174-188.