مدیریت اسلامی؛ از التقاط ایدئولوژیک تا التقاط علمی

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسنده

دانشیار دانشگاه تهران

چکیده

قرآن و سنّت پیامبر اکرم(ص) و اهل‌بیت او(ع)، منابع اصلی و مهم فهم دین‌اند. به تعبیری، فهم مدیریت از دیدگاه اسلام نیز فهم سنّت پیامبر است که فقط از طریق مراجعه کردن به قرآن، به منزله مبنا و نیز رصد سنّت پیامبر(ص)، به مثابه جلوه احکام، و پی‌گیری سیره اهل‌بیت(ع) به منزله معرف و مفسر قرآن و سنّت پیامبر(ص)، میسّر می‌گردد.
روش‌های دیگر پژوهش درباره مدیریت اسلامی، معمولاً به رصد شیوه‌های مدیریت مسلمانان یا تعمیم‌های التقاطی باورهای شبه‌اسلامی منجر می‌شود؛ این التقاط به سه گونه جلوه می‌کند؛ التقاط ایدئولوژیک که خاستگاه آن باورهای جزم‌آلود ایدئولوژی‌محور و غیر دینی است و التقاط علمی که خاستگاه آن باورهای حیرت‌زده شبه‌علمی است و التقاط در عمل که خاستگاه آن تجربه‌های فردی یا گروهی مسلمانان است. مدیریت اسلامی هنگامی مجال تعریف می‌یابد که از این التقاط سه پیراسته باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Islamic Management; from Ideological Hybridization to Scientific Eclecticism

نویسنده [English]

  • Ali asghar pourezzat
ut
چکیده [English]

 
Quran and tradition of Prophet Mohammad and his family (Ahlulbayt) have been considered as the major sources of understanding religion. In one sense, understanding management from the viewpoint of Islam is that of understanding Prophet's tradition (Sunnah), which has only became possible through referring to Quran as the foundation, observing traditions (Sunnah) as the source of presenting orders and tracking Ahlulbayt's conduct (Sire) asrepresentative and interpreter of Qur'an and tradition (Sunnah). Following other methods of management research usually leads to observation of Muslim's methods of management or eclectically generalizing semi-Islamic believes. This kind of eclecticism comes in three types: Ideological hybridization which originates from dogmatic, non-religious and ideological believes, scientific eclecticism which its foundation rests on the astonished semi-scientific believes and eclecticism in action comes from individual or collective experiences of Muslims. Hence, Islamic management will find the probability of getting defined when it gets removed from this threefold eclecticism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • referring to religious texts
  • the perspicacious verses (Muhkamat) in the Qur'an
  • deduction
  • ijtihad
  • choosing the right pattern
  • ideological hybridization
  • scientific eclecticism
  • eclecticism in action
قرآن کریم.
پورعزت، علی‌اصغر (1387الف)، گذار از حصارهای شیشه‌ای معرفت‌شناسی، با تأکید بر الزامات زبان‌شناختی علوم میان‌رشته‌ای، مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، [بی‌جا]: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
پورعزت، علی‌اصغر (1387ب)، مختصات حکومت حق‌مدار، در پرتو نهج‌البلاغه امام علی(ع)، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
پورعزت، علی‌اصغر (1389)، عهدنامه امیر، جان‌مایه خرد معنوی در حکمرانی و سنّت انبیا(ع)، [بی‌جا]: دانشگاه امام صادق(ع).
جوادی آملی، عبدالله (1387)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، [بی‌جا]: مرکز نشر اسراء.
شریف رضی (1384)، نهج‌البلاغه، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، [بی‌جا]: دفتر نشر فرهنگ اسلامی و بنیاد نهج‌البلاغه.
طالقانی، عبدالوهاب (1377)، تاریخ تفسیر، چ1، [بی‌جا]: نبوی.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1383)، المیزان، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، دوره بیست‌جلدی، چ18، دفتر انتشارات اسلامی، وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
مکارم شیرازی، ناصر با همکاری دیگران (1375)، پیام امام، شرح تازه وجاهی بر نهج‌البلاغه، ج1، [بی‌جا]: دارالکتب الاسلامیه.
 Fayol, Henri (1949), General and Industrial Administration, Pitman Publishing Corporation, In David R. Hampton, 1986, Management. McGraw Hill.
Gulick, Luther (1937), "Notes on Theory of Organization", Classics of Public Administration, Jay M. Shafritz & C. Hyde Albert (eds.) 1997, Harcourt. pp.81-89.
Hospers, John (1972), "The Libertarian Manifest to", Justice: Alternative Political Perspectives, James P. Sterba (ed.), 1999, Third Edition, Wadsworth Publishing Company, pp.24-34.
Marx, Karl & Friedrich (1888), "The Socialist Ideal", Justice: Alternative Political Perspectives, James P. Sterba (ed.), Third Edition, Wadsworth Publishing Company, pp.70-78.
Morgan, Gareth, (2006), Images of Organization, Sage.
Simon, Herbert A. (1946), "The Proverbs of Administration", Classics of Public Administration, Jay M. Shafritz & Albert C. Hyde (eds.), 1997, Harcourt. pp.127-41.
Teylor, Fredrick (1912), "Scientific Management", Classics of Public Administration, Jay M. Shafritz & Albert C. Hyde (eds.), 1997, Harcourt. pp.30-32.