شناسایی و اولویت‏بندی مؤلفه‏های اخلاق حرفه‎ای مدیران براساس نهج‎البلاغه (مطالعه موردی: سازمان تأمین اجتماعی استان آذربایجان شرقی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار گروه مدیریت، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

3 دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

چکیده

در منابع دین اسلام به خصوص قرآن و نهج‏البلاغه به همه بایدها و نبایدها و الزامات زندگی فردی و اجتماعی انسان پرداخته شده است. اصول و بسترهای اخلاق حرفه‏ای نیز که بحث نسبتاً جدیدی در مشاغل، ادارات و سازمان‌ها می‏باشد حدود 1400 سال پیش توسط دین اسلام مورد توجه قرار گرفته است و می‏توان با رجوع به منابع اسلامی پاسخ‌های تخصصی و کارشناسی برای مسایل مرتبط با اخلاق حرفه‏ای به دست آورد. نامه‌ی امیرالمؤمنین علی (ع) به مالک اشتر فرماندار مصر، از بارزترین مصادیق مؤلفه‏های اخلاق حرفه‏ای مدیران و کارگزاران حکومتی در منابع اسلامی می‏باشد که در آن ویژگی‏های اساسی یک مدیر و کارگزار حکومتی بیان گردیده است.
هدف تحقیق حاضر شناسایی و اولویت‏بندی مؤلفه‏های اخلاق حرفه‎ای مدیران از دیدگاه حضرت علی (ع) می‌باشد. ابزار جمع‏آوری اطلاعات در این تحقیق مصاحبه و پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته است که سؤال‌های پرسش‌نامه پس از مطالعه و مرور ادبیات موضوع و استخراج مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای از کتاب شریف نهج‌البلاغه که شامل خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های امیرالمؤمنین (ع) تنظیم و برای نظریه‌آزمایی؛ سوال‌های پرسش‌نامه پس از سنجش روایی و پایایی آن، بین نمونه آماری توزیع شد. اطلاعات حاصل از پرسشنامه با استفاده از روش‏های آماری توصیفی و استنباطی مورد طبقه‏بندی و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان می‏دهد که مؤلفه‌ی «تأمین مالی کارکنان» اخلاق حرفه‌ای بیشترین اهمیت و مؤلفه‌ی «شایسته‌سالاری و اهلیت‌گرایی» اخلاق حرفه‌ای کمترین اهمیت را نسبت به سایر مؤلفه‌ای 25 گانه اخلاق حرفه‌ای را دارد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification and Prioritization of the Professional Ethics of Managers Based Nahj Al-Balagha (Case Study: Social Security Organization of East Azerbaijan Province)

نویسندگان [English]

  • Karim Eskandari 1
  • Mojtaba Ramazani 2
  • Khosro Bakhshalizadeh 3
1 Assistant Professor, Department of Public Administration, Payame Noor University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Business Administration, Faculty of Management, Islamic Azad University of Bonab, Bonab, Iran
3 Ph.D Student, Department of Law, Urmia Branch, Islamic Azad University, Urmia, Iran
چکیده [English]

In the Islamic sources, especially, the Quran and Nahj al-Balagha all the dos and don'ts and requirements of personal and social life is considered. Substrate principles and professional ethics, which is a relatively new issue in businesses, agencies and organizations had been noticed by Islam about 1,400 years ago and issues relating to professional ethics could be answered by referring to the Islamic sources. The letter of Imam Ali (AS) to Malek, governor of Egypt, is one of the most well-known sources for the professional ethics that states the basic features of a governmental administrators and managers. The aim of the research is to identify and prioritize the professional ethics of executives from the viewpoint of Imam Ali (AS). The data collected through interviews and questionnaire developed by the researchers. After the literature being reviewed, professional ethics extracted from the Nahj al-Balagha, which includes sermons, letters and wisdom of Imam Ali (AS). The validity and reliability of the questionnaire, the sample was distributed. Then, after checking the validity and reliability of the questionnaire, it was distributed. Information obtained from the questionnaires using descriptive and inferential statistical methods were classified and analyzed. The results showed that the most important component belongs to "financing of employees' and " merit and qualification-oriented "obtained the lowest priority among the 25 components.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Personal Morality
  • Occupational Ethics
  • Professional Ethics
  • Nahj Al-Balagha
  1. * قرآن کریم، ترجمۀ مکارم شیرازی.

    * نهجالبلاغه (1383)، ترجمه دشتی، قم: مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین.

    1. آمدی، عبدالواحد (1410ق)، شرح غررالحکم و دررالکلم، ترجمه: محمدعلی انصاری (1367)، ج2، تهران: انتشارات علمی.
    2. احسانی، محمد (1379)، «تربیت سیاسی کارگزاران در مدرسه امام علیj»، ماهنامۀ معرفت، ش39.
    3. امیری، علی‎نقی؛ محمد همتی و مهدی مبینی (پاییز 1389)، «اخلاق حرفه‏ای ضرورتی برای سازمان»، فصلنامۀ معرفت اخلاقی، ش4.
    4. باقری، حسین؛ محمد صالحی و محمد حاجی‏زاده (1389)، «اخلاق حرفه‏ای در مدیریت»، پژوهش‏نامه اخلاق، ش7 و 8.
    5. بورقانی‌فراهانی، سهیلا (1391)، «اخلاق حرفه‏ای»، ماهنامۀ اصلاح و تربیت، ش125.
    6. بورقانی‌فراهانی، سهیلا و مصطفی رضایی (1394)، «اخلاق حرفه‌ای در سازمان‌های رسانه‌ای»، کتاب مهر، ش16، بهار، ص108−
    7. بیک‏زاد، جعفر؛ علیرضا حسین‏پورسنبلی و محمد صادقی (1389)، «اخلاق حرفه‎ای»، ماهنامۀ کار و جامعه، ش125 و 126.
    8. بیک‎زاد، جعفر؛ محمد صادقی و داوود ابراهیم‏پور (1391)، «تأثیر عوامل سازمانی بر رشد اخلاق حرفه‏ای کارکنان»، فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، ش2.
    9. پوریانسب، امیر (تیر 1379)، «اصول اخلاق حرفه‏ای»، ماهنامۀ حسابدار، ش137.
    10. جبلی، پیمان (بهار1383)، «اخلاق حرفه‏ای خبر در اسلام»، فصلنامۀ دین و ارتباطات، ، ش21.
    11. چاووشی، سیدکاظم (1390)، «بررسی رویکردهای نظری به مدیریت اسلامی»، پژوهشهای میان رشته‏ای قرآن کریم، ش2.
    12. حسینی، لیلا (1390)، «اخلاق حرفه‏ای در آموزه‏های اسلامی»، ماهنامۀ کار و جامعه، ش136.
    13. سلاجقه، آزیتا و ثنا صفری (پاییز1394)، «رابطه اخلاق حرفه‌ای با عملکرد استادان دانشگاه»، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، دوره 10، ش3، ص103−
    14. شالباف، عذرا و محمدرضا سرمدی (1386)، «اخلاق حرفه‏ای در مدیریت کیفیت فراگیر»، فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، ش3 و 4.
    15. شاه‎علی، مهرزاد؛ علی رشیدپور، اسماعیل کاووسی و علی‌اکبر اعتباریان (تابستان 1394)، «الگوی پیاده‎‎سازی اخلاق حرفه‌‎ای در سازمان‌های ایران»، فصلنامه مدیریت شهری، دوره 14، ش39، ص393−
    16. صالحی امیری، سیدرضا؛ جعفر رحمانی و علی باقی نصرآبادی (پاییز و زمستان1391)، «ضرورت اخلاق حرفه‎ای در سازمان‎ها»، فصلنامه پژوهشهای اخلاقی، ش9 و 10، ص155−
    17. عاملی، منیژه (1388)، «رویکرد نظری به دانش اخلاق حرفه‏ای»، پژوهش‎نامه اخلاق، ش4.
    18. فرامزرقراملکی، احد (1381)، «اخلاق حرفه‏ای در مدیریت علوی»، پژوهش‏های اجتماعی اسلامی، ش32 و 33.
    19. المجلسی، الشیخ محمّد باقر بن محمّد تقی، (1403)، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء، جلد 75، ص 90، ح 95.
    20. مصباحی، مریم و عباس عباس‎زاده (1392)، «الگوی سیستمی اخلاق حرفه‌ای در آموزش عالی»، فصلنامه اخلاق زیستی، دوره 3، ش10، ص11−
    21. نجارزادگان، فتح‏الله (1388)، «توحیدگرایی و اخلاق حرفه‏ای»، پژوهش‌نامه اخلاق، ش4.
    22. نیازآذری، کیومرث؛ ترانه عنایتی، رضا بهنام‌فر و زهرا کهرودی (1393)، «رابطه اخلاق حرفه‌ای و تعهد سازمانی»، نشریه پرستاری ایران، دوره 27، ش87، ص34−