فراترکیب معیارهای بازاریابی اسلامی در عرصه تبلیغات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه حضرت معصومه (س)

چکیده

در سال‎های اخیر با توجه به رشد تولید کالاها و خدمات در کشورهای اسلامی و حضور مسلمانان در بازارهای جهانی، انجام تبلیغات مبتنی بر آموزه‎های اسلامی به‎عنوان یکی از مهم‎ترین عناصر آمیخته  با بازاریابی اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا، این پژوهش به شناسایی و استخراج اصول و شاخص‎های بازاریابی اسلامی در زمینه تبلیغات برای فروش از منابع علمی موجود می‎پردازد. بدین منظور مطابق با رویکرد تفسیری و روش فراترکیب کیفی که یکی از انواع روش‎های فرامطالعه است پس از جستجوی اولیه و یافتن منابع مرتبط با موضوع تبلیغات فروش در اسلام از 100 منبع اولیه، تعداد 27 منبع پالایش و انتخاب شد. با مطالعه منابع منتخب، هفت مؤلفه و 31 شاخص به دست آمد که پس از پالایش و دسته‎بندی مجدد آنها و نظرخواهی از اساتید حوزه اقتصاد اسلامی و مدیریت،  بر 29 شاخص از سوی این خبرگان تأیید شد. یافته‎های این پژوهش نشان داد که می‎توان شاخص‎های اسلامی برای تبلیغات فروش را در هفت مؤلفه «قاعده لاضرر، قاعده نفی غرر، قاعده نفی سبیل، اصل اعتدال و میانه‎روی، اصل عدالت، ارزش و تقدس کار، اصل کرامت انسانی» دسته‎بندی کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Meta-Synthesis Study of Islamic Marketing Criteria in the field of Advertising

نویسندگان [English]

  • Fatemeh alsadat Noorbakhsh
  • Rasoul Abbasi
Hazrat-e Masoumeh University
چکیده [English]

In recent years, due to the increasing production in Islamic countries and the presence of Muslims in global markets, Islamic-based advertising is considered as one of the most important core nuclei of the marketing mix in Islamic marketing. In this research, the principles and indicators of Islamic marketing in the field of sales advertizement have been identified and extracted. For this purpose, in accordance with the qualitative meta-synthesis method, which is one of the types of meta-study methods, after a primary search and finding sources related to the issue of sales advertisement in Islam, out of 100 primary sources found, 30 sources have been refined and selected. Using these sources, seven components and 31 indicators were extracted. After refinement and reclassification, 29 indicators were approved by professors of management and Islamic economy. The findings of this study showed that Islamic indicators for product advertisement can be divided into seven components: rule of no loss, rule of negation of ambiguity, rule of negation of alien domination, principle of moderation, principle of justice, value and holiness of work, principle of human dignity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trade in Islam
  • Criteria of Islamic Marketing
  • Islamic indicators of sales advertisement
  • Meta-synthesis

مراجع

  1. اسدی، عباس و ندا عبدی (1391)، «نقش و عملکرد زن در تبلیغات بازرگانی تلویزیون ایران: تحلیل محتوای پیام‎های بازرگانی شبکه سه سیما»، پژوهش‎نامه زنان، س3، ش2، ص1−
  2. اصلانی افراشته، امیر (1396)، «مطالعه تطبیقی مبانی آموزه‎های اخلاق اسلامی با اخلاق غربی در تجارت و بازاریابی»، ششمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
  3. امامی، محمد و محمد شمس‎الدین دیانی تیلکی (1395)، «بررسی مبانی هم‎گرایی اقتصادی جهان اسلام در قرآن و حدیث»، فصلنامه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، س11، ش44، ص8−
  4. الهیان، مجتبی (1383)، آداب تجارت و احکام معامله در اسلام، قم: انتشارات تجلی عدالت.
  5. امیرشاهی، میراحمد؛ ناصر تقویان، سیدعلی علوی و مرجان پرورش‌محسنی (1390)، «درآمدی بر مبانی بازاریابی در اسلام»، فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، س5، ش10، ص221−
  6. ایروانی، جواد (1384)، اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
  7. ایمنی بانشی، عبدالله؛ حسن بیابانی و پیمان رضایی (1396)، «تأملی بر مؤلفه‎های مفاهیم ترفیع فروش و محصول در بازاریابی با رویکرد اسلامی»، ششمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ تعمق و تکمیل الگوی پایه پیشرفت.
  8. بروجردی علوی، مهدخت و نسرین حداد (1391)، «ارزش‎های اخلاقی ارائه‎شده در تبلیغات بازرگانی تلویزیون جمهوری اسلامی ایران (برای فروش مواد غذایی به کودکان و نوجوانان)»، مجله مطالعات فرهنگ−ارتباطات، س13، ش49، ص213−
  9. بروجردی علوی، مهدخت و الهه ایرانی پورنظری (1390)، «میزان انطباق تبلیغات بازرگانی شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی ایران با دستورالعمل تبلیغاتی سازمان صداو سیما»، فصلنامه علوم اجتماعی، 18(54)، ص245−
  10. پرسی، لاری و ریچارد ال الیوت (1391)، مدیریت استرات‍ژیک تبلیغات، ترجمه فریبرز رحیم‌نیا و زهرا محمدزاده، تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
  11. توکلی، محمدجواد و سعید کریمی (1393)، «شاخص اخلاق تجارت از دیدگاه اسلام»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، س14، ش53، ص5−
  12. جعفری هفت‎خوانی، نادر و رامین چابکی (1388)، «سیاست‎گذاری تبلیغات تجاری در جمهوری اسلامی ایران چالش‎ها و فرصت‎های تبلیغات بانکی»، فصلنامه فرهنگ و ارتباطات، س2، ش2، ص5−
  13. حسینی، میرزا حسن؛ لطف‎الله فروزنده دهکردی و فاطمه عبدی (1390)، «ارائه چارچوب مفهومی در بازاریابی براساس مبانی اسلامی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، س11، ش42، ص117−
  14. خادمیان، طلیعه و نیره مبارکی‌فرد (1391)، «ﺑﺮرﺳﯽ جامعه‎شناختی ﻋﻠﻞ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﺑﺮ ﻣﯿﺰان و ﻧﻮع ﻣﺼﺮف زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان»، فصلنامه جامعه‎شناختی مطالعات جوانان، س2، ش62، ص95−
  15. دعایی، فاطمه (۱۳۹۵)، «بررسی مؤلفه‎های اخلاق اسلامی در تبلیغات تجاری ایران محصولات اخوان»، مجله مدیریت، اقتصاد و حسابداری، س18، ش18، ص122−۱۴۴.
  16. ساجدی، اکبر و علی نعمتی (1391)، «تبلیغات بازرگانی در بستر اخلاق حرفه‎ای»، فصلنامه پژوهش‎نامه اخلاق، س5، ش15، ص57−
  17. سبحانی، حسن (1380)، «بررسی عناصر مناهی اقتصادی در احکام اسلامی»، مجله تحقیقات اقتصادی، س36، ش1، ص49−
  18. سلطانی، مرتضی (۱۳۸۴)، اخلاق تبلیغات بازرگانی، قم: مرکز پژوهش‎های اسلامی صداوسیما.
  19. شریعتمداری‌تهرانی، محسن (1396)، «آثار حقوقی و اخلاقی تبلیغات بازرگانی خلاف واقع»، مجله پژوهش‎های اخلاقی، س7، ش3، ص47−
  20. صنوبر، ناصر؛ محمدعلی متفکرآزاد و نسرین راضی (1389)، «بررسی تطبیقی دیدگاه اسلام و نظام سرمایه‎داری در تصمیمات آمیخته بازاریابی»، دوفصلنامه جستارهای اقتصادی، س7، ش13، ص173−
  21. عباسی‌مقدم، مصطفی (1390)، «بررسی تطبیقی شیوه‎های ارتباطی و تبلیغی چهره‎های قرآنی با روش‎های تبلیغات در جهان امروز»، مطالعات قرآن و حدیث، س9، ش124، ص1−
  22. عبداللهیان، حمید و حسین حسنی (1388)، «کاربرد رویکرد رولان بارت برای تحلیل نشانه‌شناختی بازنمایی گفتمان ایرانی−اسلامی در آگهی تجاری تلویزیونی در ایران»، فصلنامه علوم اجتماعی، 16 (47)، ص125−
  23. عبدی، فاطمه (1394)، «تبیین ارکان الگوی بازاریابی اسلامی»، مجله اندیشه مدیریت راهبردی، س9، ش17، ص25−
  24. عسگرنژاد نوری، باقر (1394)، «بازاریابی اسلامی به‎عنوان بازاریابی کلان»، دومین کنفرانس بین‎المللی اقتصاد، مدیریت و فرهنگ ایرانی اسلامی، اردبیل.
  25. غلامرضایی، علی‎اصغر (1389)، «مبانی مصرف‎گرایی در دنیای جدید و اصول مصرف در اسلام با تأکید بر رسانه ملی»، فصلنامه پژوهش‎های ارتباطی، 17(1)، ص11−
  26. فرهنگی، علی‎اکبر و بیتا شاه‎منصوری (1391)، «لزوم ایجاد نظام اخلاق حرفه‎ای در تبلیغات بازرگانی»، فصلنامه مطالعات رسانه‎ای، س2، ش16، ص1−
  27. قانع، احمدعلی (1393)، «قرآن و برخی از بایدها و نبایدها در روابط عمومی»، مجله فرهنگ اسلامی، س4، ش13، ص237−
  28. قبولی‌ درافشان، سیدمحمدهادی؛ مصطفی بختیاروند و اکرم آقامحمدی (1394)، «بررسی فقهی‌حقوقی‌تبلیغات‌تجاری‌گمراه‎کننده»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، س2، ش2، ص77−
  29. کریمی، میلاد و حسین خنیفر (1396)، «بررسی تطبیقی تصمیم‎های آمیخته بازاریابی از دیدگاه اسلام و غرب»، مجله مدیریت فرهنگ‎ سازمانی، س15، ش1، ص225−
  30. محمدشفیعی، مجید و رحمان طاهری بیدشاهی (1395)، «اخلاقیات بازاریابی و فروش و جایگاه آن در بخش بازرگانی و اقتصادی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت»، پنجمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ الگوی پیشرفت.
  31. مسعودی‎پور، سعید و مصباح الهدی باقری (1394)، «درآمدی بر تحلیل انتقادی تبلیغات تجاری جایزه‎دار از نظر اسلامی»، مجله مجلس و راهبرد، س22، ش84، ص211−
  32. مصلح، عبدالمجید و احمد اله‎یاری بوزجانی (1394)، «اخلاق در بازاریابی: ارزش‎های اخلاقی مورد تأکید اسلام در مدیریت فعالیت‎های بازاریابی»، فصلنامه پژوهش‎نامه اخلاق، س8، ش28، ص57−
  33. مولایی، محمد (1393)، «اصول اخلاق تجاری و کسب‎وکار از دیدگاه امام علیj در نهج‎البلاغه، فصلنامه نهج‎البلاغه، س2، ش7، ص85−
  34. Abdullah, K. & Ahmad, M. I. (2010), Compliance to Islamic marketing practices among businesses in Malaysia, Journal of Islamic Marketing, 1(3), 286–297, DOI: http://dx.doi.org/10.1108/17590831011082446.
  35. Abdulcader, A. (2015), Islamic challenges to advertising: a Saudi Arabian perspective, Journal of Islamic Marketing, 2(6): 166-187.
  36. Al Mamun, A., Strong, A. & Azad, A.K. (2020), Islamic marketing: A literature review and research agenda. International Journal of Consumer Studies: https://doi.org/10.1111/ijcs.12625.
  37. Alom, M. & Haque, S. (2011), Marketing: An Islamic Perspective, World Journal of Social Sciences, 1(3): 71-81.
  38. Alserhan, A. (2010), On Islamic branding: brands as good deeds, Journal of Islamic Marketing, 1(2): 101-106.
  39. Ekramol Islam, M. & Zahedul Alam, M. (2013), Advertising: An Islamic Perspective, International Journal of Ethics in Social Sciences, 1(1): 105-116.
  40. Floren, J., Rasul, T & Gani, A. (2019), Islamic Marketing and Consumer Behaviour: A Systematic Literature Review, Journal of Islamic Marketing: DOI: 10.1108/JIMA-05-2019-0100.
  41. Hashim, N. & Hamzah, M. I. (2013), 7P’s: A Literature Review of Islamic Marketing and Contemporary Marketing Mix, Social and Behavioral Sciences, 130: 155-159.
  42. Salleh, M. (2016), The Significant Contribution of Islamic Relationship Marketing Practice in Malaysian Takaful Industry Towards Determining Costumer Gratitude, Trust, and Commitment. Asian Academy and Management Journal, 21(1): 171-207.
  43. Sandelowski, M. & Barroso, J. (2007), Handbook for synthesizing qualitative research, New York and London: Springer.
  44. Turnbull, S., Howe-Walsh, L. & Boulanouar, A. (2016), The advertising standardization debate revisited Implications of Islamic ethics on standardisation/localisation of advertising in Middle East Islamic States, Journal of Islamic Marketing, 7(1): 2-14.
  45. Wilson, J. (2012), The new wave of transformational Islamic marketing Reflections and definitions, Journal of Islamic Marketing, 3(1): 5-11.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار