بایسته های اخلاقی مدیریت اماکن مذهبی با رویکرد نهج البلاغه

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

1 دانشکده مدیریت، پردیس فارابی دانشگاه تهران، هیات علمی

2 دانشگاه پیام نور

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر شاخصه‌های اخلاقی بر عملکرد مدیران، با محوریت نهج‌البلاغه که تجلی‌گاه دستورالعمل‌های نظری و عملی امام علیj می‌باشد، درصدد است این موضوع را نشان دهد که اعمال صحیح مدیریت اخلاقی در سازمان‌های اجرایی و مذهبی به ‌خصوص مشاهد مشرفه، افزون بر نهادینه کردن ارزش‌های اخلاقی، نتایج مثبت زیادی را به ‌دنبال خواهد داشت که مهم‌ترین آن رسیدن سازمان به اهداف استراتژیک خود می‌باشد. برای پاسخ به سؤال تحقیق، در ابتدا مؤلفه‌های اخلاق فردی و اجتماعی با استفاده از نهج‌البلاغه استخراج گردید و سپس تأثیر آنها بر مؤلفه‌های کلیدی عملکرد که بر ابعاد ایجاد اعتماد و تعهد و برقراری عدالت تأکید داشتند، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. یافته‌های این مطالعه نشان داد بین اخلاق و عملکرد رابطۀ معناداری وجود دارد؛ مؤلفه‌های ایجاد اعتماد و تعهد در حرم حضرت معصومهB در وضعیت مطلوبی قرار دارد؛ اما مؤلفه‌های برقراری عدالت در وضعیت مناسبی قرار ندارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ethical requirements for the management of religious places with the approach of Nahj al-Balaghah

نویسندگان [English]

  • MohammadHosein Rahmati 1
  • Nafiseh Balaghatnia 2
1 Management, UT, Faculty
2 دانشگاه پیام نور
چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the effect of ethical attributes on the performance of managers, based on Nahj al-Balaghah which is the manifestation of the theoretical and practical instructions of Imam Ali (AS). This study aims to prove that the correct application of ethical management in religious organizations will institutionalize ethical values. In addition, there will be many positive results, most notably the achievement of the organization's strategic goals. To answer the research question, first the components of individual and social ethics were extracted using Nahj al-Balaghah and after that, their impact on key performance factors emphasizing the dimensions of building trust and commitment and establishing justice was studied. Findings of this study showed that there is a significant relationship between ethics and performance. The components of trust, commitment and performance in the holy shrine of hazrat Masoumeh (S) are in a good condition, but the components of justice are not in a good condition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • Management
  • Performance
  • Nahj al-Balaghah
  • Holy Shrine of Hazrat Masoumeh
1. آذر، عادل؛ مسعود ربیعه و فاطمه قیطاسی (1387)، «اخلاق در مدیریت»، فصلنامهاخلاقدرعلوموفناوری، شماره 1 و 2، سال سوم.
2. آقاجانی، آرش (1391)، «تبیین ویژگی‌های مدیران از دیدگاه حضرت علیj در نهج‌البلاغه»، نشریه مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادقj، نشریه پژوهشی، آموزشی و اطلاع‌رسانی، شماره 24.
3. ابراهیمی، سیداحمد (1382)، «مطالعه تطبیقی سبک رهبری امام علیj با سبکهای رهبری موجود»، فصلنامه اندیشه صادق، مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادقj، شماره 1.
4. ابراهیمیان جلودار، سیدیاسر و سیدمحمود ابراهیمیان جلودار (1390)، «چابکی سازمانی: سرعت پاسخگویی و انعطاف‌پذیری سازمانی»، دو ماهنامه توسعۀ انسانی پلیس، سال ششم، شماره 39.
5. احمدخانی، مسعود (1379)، الگوسازیرفتار با توجهبهنامه‌هایحضرتامیرjدرنهج‌البلاغه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشتۀ معارف اسلامی و مدیریت، تهران: دانشگاه امام صادقj.
6. استیسی، رالف (1394)، تفکر استراتژیک و مدیریت تحول، ترجمه: مصطفی جعفری و مهزیار کاظمی موحد، چاپ سوم، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
7. اسکندری، مجتبی و سیدابوالفضل موسوی (1390)، «بررسی ابعاد مفهوم اعتماد در اندیشه شهید مطهری و کاربرد آن در مدیریت سازمانها»، فصلنامه توسعه، سال ششم، شماره 21.
8. اصانلو، پرستو؛ حسن اسدی؛ محمود گودرزی و انوشیروان کاظم‌نژاد (1385)، «بررسی تأثیر ارتباط بین ویژگی‌های فردی مدیران سازمان تربیت بدنی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر خلاقیت و مدیریت تضاد»،حرکت، شماره 3، ص29−41.
9. اصفهانی، حسنی‌نژاد، نیک آیین (1391)، «اخلاق کسب و کار و بازاریابی اخلاقی»، فصلنامه علمی بسیج دانشجویی پردیس قم، دانشگاه تهران.
10. الوانی، سیدمهدی؛ علی‌اصغر پورعزت و ابوالقاسم سیار، «بررسی رابطه عدالت و تعهد سازمانی»، فصلنامه مدیریت انسانی در صنعت نفت مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، شماره 4.
11. الوانی،سیدمهدی (1391)، مدیریت عمومی، چاپ چهل و نهم، تهران: نشر نی.
12. بهادری‌نژاد، مهدی (1383)، «مدیریت تکیه بر معنویت»، ماهانه تدبیر، سال پانزدهم،
شماره 147.
13. بهاری‌فر،علی و مهدی جواهری کامل (1389)، «بررسی پیامدهای ارزشهای اخلاقی سازمانی (با مطالعه عدالت سازمانی، تعهد سازمانی در رفتار شهروندی سازمانی)» دو ماهنامه توسعه انسانی پلیس، سال هفتم، شماره 28، فروردین و اردیبهشت 1389.
14. تصدیقی، محمدعلی (1384)، «موانع توسعه شایسته‌سالاری در سازمان‌های دولتی ایران و راهکارهای آن»، مجموعه مقالات اولین همایش توسعه شایسته‌سالاری و سازمان‌ها، تهران: شیوه.
15. تولایی، روح‌الله (1390)، «بررسی تأثیر تعهد سازمانی بر عملکرد سازمانها»، دو ماهنامه علمیترویجی توسعه انسانی پلیس، شماره 31، پایگاه مقالات علمی مدیریت.
16. جوادی آملی، عبدالله (1388)، «امانتداری»، مجله پاسدار اسلام، شماره 329، ص6.
17. جوادی آملی، عبدالله (1391)، «مفاتیح الحیاة»، چاپ هفتاد و نهم، قم: نشر اسراء.
18. جمالی، نصرت‌الله (1387)، عوامل سقوط حکومت‌ها در قرآن و نهج‌البلاغه، چاپ اول، قم: نهاوندی.
19. جهاندیده کاظم‌پور، مهرداد (1388)، «تعارض سازمانی: تعریف، مبانی، انواع و مدیریت تعارض»، سایت راهکار مدیریت.
20. حاجی‌پور، بهمن و محسن مرادی (1389)، «انعطاف‌پذیری سازمانی و عملکرد»، فصلنامه مطالعات مدیریت بهبود و تحول، شماره 62، ص143−162.
21. حسین‌زاده، علی و محسن ناصری (1387)، «عدالت سازمانی»، ماهنامه تدبیر، سال هجدهم، شماره 190.
22. الحسینی، سیدحسن (1380)، بالندگی سازمانی، تهران: انتشارات بهاریه.
23. حمیدی‌زاده، محمد‌رضا و مریم نکویی‌زاده (1390)،«اخلاق حرفه‌ای وپیامدهای آن در کارکنان خدمات پس از فروش صنعت خودروسازی»، نشریه علمی پژوهشی، سال هشتم، شماره 22.
24. حیدری، فائزه (1387)، طراحی مدل فرهنگ سازمانی شایسته در شرکتهای مشتری‌محور،پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد (گرایش مدیریت منابع انسانی)، دانشگاه تهران، پردیس قم.
25. خداپرست مشهدی، مهدی (1390)، الگویی برای معرفی و سنجش اعتماد متقابل بین سازمانها، مرکز پژوهشهای شهرداری مشهد.
26. خدمتی، ابوطالب و دیگران (1381)، مدیریتعلوی، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
27. خسروی، محمود (1387)، ملاک‌هایانتخابو انتصابنیرویانسانیدر مدیریتاسلامیباتأکیدبر نهج‌البلاغه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشتۀ معارف اسلامی و مدیریت، تهران: دانشگاه امام صادقj.
28. خنیفر، حسین و سامره شجاعی (1390)، معنویت در سازمان، چاپ اول، جهاد دانشگاهی کرمان.
29. خنیفر، حسین؛ سیدمحمد مقیمی؛ غلام‌رضا جندقی و نفیسه زروندی (1388)، «بررسی رابطه بین مؤلفه‌های اعتماد و تعهد سازمانی کارکنان»، نشریه مدیریت دولتی، دوره 1، شماره 2، بهار و تابستان 1388.
30. خنیفر، حسین (1388)، «اصول مدیریت تربیتی از دیدگاه امام علیj»، نشریه علوم تربیتی، شماره 4.
31. خیراللهی، مهدی (1390)، رفتار سازمانی با رویکرد اسلامی
http://success.parsiblog.com
32. دانایی‌فرد، حسن و مونا مؤمنی (1388)، تئوری رهبری اثربخش از دیدگاه امام علیj، دانشگاه تربیت مدرس.
33. دفت، ریچارد ال (1374)، تئوری سازمان و طراحی ساختار، ترجمه علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابی، تهران: مطالعات پژوهشهای بازرگانی.
34. دلشاد تهرانی، مصطفی (1387)، اندیشۀ سیاسی و سیره حکومتی علیj، دولت آفتاب، تهران: نشر دریا.
35. دلشاد تهرانی، مصطفی (1388)، سیره نبوی (منطق عملی)، تهران: نشر دریا.
36. دنیلی، مهرناز (1383)، «درآمدی بر تقوا در قرآن و نهج‌البلاغه»، شمیم یاس، شماره 16.
37. ربی‌پور، محمدعلی و منوچهر حمدی‌وند (1389)، «اخلاق مدیریت از منظر آیات و روایات»، فراسوی مدیریت، سال چهارم، شمارۀ 15.
38. رضایی، فرزین و خدیجه عیسی‌زاده (1389)، «نقش سرمایه‌های فکری بر انعطاف‌پذیری و عملکرد مالی شرکتها با در نظر گرفتن متغیر تأخیر زمانی»، فصلنامه توسعه، سال اول، شماره دوم.
39. زارعی متین، حسن (1393)، مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته، تهران: آگاه.
40. سنجری، احمدرضا (1373)، «رابطه متقابل اخلاق و قدرت در سازمان‌های امروزی»، دانش مدیریت، شماره 24، بهار 1373.
41. سینا، حمید (1390)، «آموزه‌هایی از مدیریت در قرآن با نگرشی بر جزءهای 13 و 15»، فصلنامه علمیپژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، سال دوم، ویژه‌نامه مدیریت قرآنی.
42. شجاعی، سامره (1387)، رابطه میان مؤلفه‌های معنویت در محیط کار و مؤلفه‌های تعهد حرفه‌ای، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت پردیس قم وابسته به دانشگاه تهران.
43. سیدرضی، محمد بن حسین الطاهر (1392)، نهج‌البلاغه، ترجمه: محمد دشتی، چاپ دوازدهم، قم: اندیشه هادی.
44. شهرستانی، سیدهبه‌الدین (1386)، در پیرامون نهج‌البلاغه، ترجمه سیدعباس میرزاده اهری، قم: تهران: بنیاد نهج‌البلاغه.
45. صالحی، جواد و معصومه صالحی (1390)، مؤلفه‌های اخلاق در کار و اصول حاکم برآن از دیدگاه اسلام.
46. صراف، ا و معینی فرد، پ (1388) «جایگاه مسئولیت اجتماعی در عملکرد بازاریابی بانک ملت»، مقالات کنفرانس بازاریابی خدمات بانکی تهران.
47. صمدی، عباس و رضا مهدوی‌خو (1389)، «بررسی تأثیر اخلاق مدیریتی بر تعهد سازمانی»، فصلنامه تخصصی مالیات، شماره چهارم (مسلسل 52).
48. عامری، سیدحسن؛ هاشم کوزه‌چیان؛ آذر، عادل و محمد احسانی (1381) «رابطه سبکهای رهبری و خلاقیت با میزان اثربخشی مدیران تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری»، حرکت، شماره 13.
49. عباس‌زاده، محمد؛ محمدباقر علیزاده اقدم و رضا اسلامی (1390)، «اعتماد به دستگاه‌های اجرایی و عوامل مؤثر بر آن، جامعه‌شناسی کاربردی»، سال بیست و دوم، شماره پیاپی 41، شماره اول، بهار 1390.
50. عسکریان، مصطفی (1386)، مدیریت منابع انسانی در سازمانها، چاپ اول، ناشر: همایش دانش.
51. علیزاده، مهدی (1389)، مبانی و مفاهیم، دفتر نشر معارف، چاپ اول، ص22.
52. غلامی، علیرضا (1388)، «عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی کاری در سازمان»، دو ماهنامه توسعه انسانی پلیس، شماره 25.
53. غلامی، علیرضا (1388)، «اخلاق سازمانی: مشکلات، موانع و راهکارها»، دو ماهنامه توسعه انسانی پلیس، سال ششم، شماره 25.
54. فرامرز قراملکی، احد (1386)، سازمان‌های اخلاقی در کسب و کار، چاپ اول، قم: نشر مجنون.
55. فروزنده، لطف‌الله و افتخارالسادات نوابی‌نژاد (1387)، گزیده نکات مدیریتی در نهج‌البلاغه (رشته مدیریت اجرایی)، انتشارات دانشگاه پیام نور.
56. فرهنگ، ابوالقاسم؛ سیدعلی سیادت؛ حسین موسوی و رضا هویدا (1389)، «بررسی ساختار عاملی اعتماد سازمانی و رابطۀ مؤلفه‌های آن با یادگیری سازمانی در دانشگاه‌های دولتی جنوب شرق کشور»، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شماره 55، ص111−113.
57. فرهنگی، علی‌اکبر؛ مهدی فتاحی و بهاره واثق (1385)، «معنویت در محیط کار و نقش آن در بهبود رفتار شهروند سازمانی»، نشریه فرهنگ مدیریت، سال چهارم، شماره 13، ص5−36.
58. فرهودیان، علی (1384)، «انعطاف‌پذیری، سازگاری و نشانه‌های روان‌پزشکی»، تازه‌های علوم شناختی، سال هفتم، شماره 1.
59. قربانیان، محمدرضا (1388)، «مقدمه‌ای بر عوامل مؤثر در تقویت تعهد و وجدان کاری»، روزنامه همشهری، سال سیزدهم، شماره 3815، ص10.
60. قوچانی، محمود (1382)، فرمانحکومتیپیرامونمدیریت،شرحعهدنامۀامیرالمؤمنینعلیابنابی‌طالبj بهمالکاشتر، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
61. قهرمانی، جعفر (1390)، «بررسی اخلاق کاری معلمان مقاطع سه‌گانه تحصیلی استان آذربایجان شرقی به‌ منظور ارائه یک مدل»، فصلنامه علمی، پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، سال سوم، شماره دوم.
62. گروسی، سعیده؛ جلال میرزایی و احسان شاهرخی (1386)، «بررسی رابطۀ اعتماد اجتماعی و احساس امنیت»، فصلنامه دانش انتظامی، سال نهم، شماره دوم.
63. گل‌پرور، محسن؛ زهرا جوادیان و سمیه بلالی (1390)، «رابطه قرارداد روانی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی با رفتارهای غیراخلاقی با توجه به نقش تعدیل‌کننده فرصت اعتراض به بی‌عدالتی، رویکرد تخلیه فشار»، یافته‌های نو در روان‌شناسی، سال پنجم، شماره 20، ص7−19.
64. مجلسی، محمدباقر (1386)، بحارالانوار، ناشر: دارالکتب اسلامیه، چاپ پنجم.
65. مجیدی، عبدالله (1376)، بررسی تأثیر جابه‌جایی بر رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
66. مدل سزآمدی EFQM (2013)، ترجمه: ابوالفضل آدرسی، گردآوری بنیاد مدیریت کیفیت اروپا، نشر نوین.
67. مطهری، مرتضی (1387)، فلسفه اخلاق، چاپ پانزدهم، انتشارات صدرا.
68. مقیمی، سیدمحمد (1380)، منشور مدیریت امام علیj، نشر تهران.
69. مقیمی، سیدمحمد (1387)، «اخلاق سازمانی جوهره فرهنگ سازمانی کارآمد»، فرهنگ مدیریت، سال پنجم، شماره 17، بهار و تابستان 87.
70. مقیمی، سیدمحمد (1385)، منشورمدیریتامامعلیj، انتشارات مهربان.
71. مغنیه، محمدجواد (1386)، فلسفه اخلاق در اسلام، ترجمه: عبدالحسین صافی، چاپ اول، معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
72. مهداد، علی؛ الهام دهقان؛ محسن گلپرور و علی شجاع (1391)، «رابطۀ مؤلفه‌های سلامت روان‌شناختی محیط کار با تعهد سازمانی و اعتماد سازمانی کارکنان شرکت پالایش گاز سرخون و قشم»، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، سال سیزدهم، شمار 2.
73. نبوی، محمدحسن (1382)، مدیریت اسلامی، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ هفتم.
74. نراقی، ملا احمد (1391)، معراج السعادة، انتشارات بهار دل‌ها.
75. نصیری‌پور، امیراشکان؛ لیلا ریاحی و الهام افضل ( زمستان 1388)، «نظام ارتباطات و رابطه آن با تعارض سازمانی در مجتمع حضرت رسول اکرمn»، آینده پژوهی مدیریت (پژوهش‌های مدیریت)، دوره 20، شماره 83، تهران ص55−64.
76. سایت اختصاصی آستانه مقدسه حرم حضرت معصومه: www.masoumeh.com
77. Alston , w. (2007) “Internalism & Externalism in Epistemology”, in Routledge Encyclopedia of philosophy.
78. Amaratanga, D: pischke, J.S :(1999). “The stracture of intellectual capital and finm's market value and financial performance. “ Journal of intellectual capital, 6(2),159-176.
79. Englhardt , c.s & p.R simmons (2002) "organization Flexibility for a changing world", leadership  &organization Developing Journal vol ¾ no 23 , pp113-121.
80. Higgins, J,M & Vincze J.W (1993) "strategic management concepts" fort worth, Tx:D yden
81. Krishnalumar, S & Nech, c.p. (2002), “The "What", "Why" And "How" of Spirituality In The workplace”. Journal of Managerial Psychology. Vol. 17, No. 3; pp. 153-764.
82. Lauh.c & m. a. Idris (2005), “soft found ations of the critical success factors ontqm implementation in Malaysia”, TQM Magazine tovol. 13 , no , 4.
83. Ralph Keeney, (1992) Value-Focused Thinking: A Path to Creative Decision making, Harvard University Preess.
84. Singhapakdi , A . sirgy , J. lee , D. vitell , s. (2010) “The Effects of Ethies Institutionalization on Marketing Managers : “The Mediating Role of Implicit Institutionalization and the Moderating Role of socialization”, Jouurnal of Macromarketin, 30 (1).