بررسی و تبیین سبک رهبری معنوی در سازمان از منظر قرآن

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

1 عضو پژوهشگران دانشگاه بین‌المللی المصطفی

2 دانشیار، مدیریت، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

چکیده

زمینه: در عصر حاضر موفقیت سازمانی مستلزم تغییر در عملکرد‎ها، به‎ویژه تحول در سبک‎های مدیریتی و اداره بروز آن بوده، که در این میان نقـش رهبری معنوی بسیار برجسته می‎باشد، تا افراد مشتاقانه فعالیت‎های خود را برای دستیابی به اهداف سازمانی انجام دهند.
هدف: هدف تحقیق حاضر شناسایی، تبیین و توسعه سبک رهبری معنویاز دیدگاه قرآن‎ است، تا بتوان از این رهگذر به تربیت و کمال سرمایه انسانی در سازمان‎ها مساعدت نمود.
روش: این تحقیق با استفاده از روش تحلیل‎محتوای کیفی به صورت استقرایی، روش اجتهادی و روش تفسیری، برای جمع‎آوری اطلاعات و تحلیل داده‎ها انجام شده است.
یافته‎ها: یافته‎های تحقیق نشان می‎دهد که رهبری معنوی با رویکرد قرآنی دارای 5 مقوله، چشم‎انداز، نوع‎دوستی، امید و ایمان به کار، تعهد سازمانی و بهره‎وری بوده است، که برای اعتباریابی آن 25 آیه از قرآن استخراج شده است.
نتایج: تحلیل و بررسی داده‎ها نشان می‎دهد که رهبری معنوی از منظر قرآن دارای اهمیت است و بودن آن در سازمان باعث انگیزه در افراد و هدایت به معنویت در اهداف سازمان می‎شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining and Explaining the Style of Spiritual Leadership in the Organization From the Perspective of the Qur'an

نویسندگان [English]

  • hossein moumeni 1
  • Abdollah Tavakkoli 2
1 Member of researchers Al-Mustafa International University
2 Associate Professor of research Institutes of hawzah and university
چکیده [English]

Context: In today's era, organizational success requires a change in functions, especially a change in management styles and its management, among which the role of spiritual leadership is very prominent, so that people enthusiastically carry out their activities. To achieve organizational goals.
The goal is to identify, explain and develop the style of spiritual leadership from the perspective of the Qur'an, so that it can help the training and perfection of human capital in organizations.
Method: This research used inductive qualitative content analysis method, ijtihad method and interpretation method to collect information and analyze data.
Findings: Spiritual leadership with a Quranic approach has 5 categories: vision, altruism, hope and faith in work, organizational commitment and productivity, for which 25 verses have been extracted from the Quran.
Results: Spiritual leadership is important from the perspective of the Quran and its presence in the organization motivates people and leads to spirituality in the goals of the organization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • spirituality
  • human
  • leadership style
  • organization

مراجع

  1. القرآن الکریم (1378)، ترجمه محی الدین مهدی الهی قمشه‎ای، خط و تذهیب محمد‌سعید اهری زاده، قم: فاطمه الزهراB.
  2. اعتمادی‎نیا، مجتبی (1391)، «ازدواج حس و روح: یکپارچه‌سازی علم و دین (تحلیل نظریه Ken Wilber،2000)»، هفت آسمان، د14، ش53، ص165−
  3. تقی‎زاده، هوشنگ و رحیمه زیرکی‎سار (1397)، «رابطه رهبری معنوی در پرتو باورهای اخلاقی کارکنان با سازگاری سازمانی»، اخلاق در علوم و فنّاوری، س13، ش1، ص65−
  4. تقی‎زاده، هوشنگ و عبدالحسین شکری(1393)، «بررسی تأثیر رهبری معنوی بر عدالت سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت گاز استان اردبیل»، مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت، س6، ش19، ص227−
  5. توکلی، عبدالله و حسین مؤمنی (1401)، «تبیین ابعاد، مقوله‌ها و شاخصه‌های سرمایۀ انسانی کمال‌یافته از منظر قرآن»، پژوهش‌های مدیریت انتظامی، 17(1)، ‎101−
  6. توکلی، عبدالله و حسین مومنی (1396)، «بررسی وضعیت سیاستگذاری نظام آموزش حوزه‎های علمیه افغانستان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه.
  7. توکلی، عبدالله و حسین مومنی (1397)، «بررسی وضعیت سیاستگذاری نظام آموزش حوزه‎های علمیه افغانستان»، اسلام و مدیریت، س7، ش13، ص7−
  8. توکلی، عبدالله و حسین مومنی (1399)، «بررسی مؤلفه‎های سرمایه ‎انسانی سازمان با رویکرد تهذیبی از منظر قرآن»، پژوهش‎های مدیریت انتظامی، س15، ش3، ص99−
  9. حسینى همدانى، محمد حسین (1404ق)، انوار درخشان، تحقیق محمد باقر بهبودى، کتاب‌فروشى لطفى، تهران، 1.
  10. حسینى شاه‌عبدالعظیمى، حسین‌بن‌احمد (1363)، تفسیر اثنا عشری، تهران: میقات، 1.
  11. حق‎وردی‎طاقانکی، مریم (1391)، «مؤلفه‎های رهبری بصیر آموزشی، با تأکید بر آموزه‎های دینی»، تهران: دانشگاه امام صادقj، 1.
  12. خانى، رضا و حشمت الله ریاضى (1372)، ترجمه تفسیر بیان السعادة فى مقامات العبادة، تهران‏: دانشگاه پیام‏نور، 1.
  13. خورشید، صدیقه و نیسم قلی‎زاده (1395)، «مطالعۀ تأثیر سبک رهبری معنوی بر بهروزی معنوی کارکنان و کیفیت رابطۀ تبادلی رهبر−زیردست در نظام بهداشت و درمان»، مدیریت در دانشگاه اسلامی، س5، ش1، پ11، ص83−
  14. رحمانی، جعفر (1397)، سبک مطلوب مدیریت و رهبری در مراکز آموزشی المصطفی، قم: نشر المصطفی، 1.
  15. رستگار، عباس‎علی (1389)، معنویت در سازمان، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب، 1.
  16. سالارزهی، حبیب‌اله‌‌؛ ‌‌عبدالعی کشته‎کر، فرحناز آهنگ و حسن غفاری‌ (1398)، «واکاوی تأثیر رهبری معنوی بر رفتارشهروندی سازمانی اعضای هیئت علمی دانشگاه با توجه به نقش میانجی عزت نفس سازمانی»، توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، ش54، ص51−
  17. سلیمی، علی (1397)،«کاربرد تحلیل محتوای کیفی در استخراج تحلیل‌های اجتماعی قرآن، گزارشی تحلیلی از روش یک تحقیق»، روش‌شناسی علوم انسانی، 24(97)، ص75−
  18. شاوران، حمیدرضا؛ هدایت الله داورپناه و مجتبی طاهری (1397)، «سنجش روابط علی بین رهبری معنوی و مدیریت کیفیت جامع در دو دانشگاه اصفهان و هرات»، مدیریت استاندارد و کیفیت، س 8، ش 2، پ 28، ص60−
  19. شعبانی‌بهار، غلامرضا؛ ابوالفضل فراهانی، محمدعلی قره و محمد سیاوشی (1392)، «طراحی الگوی ساختاری اثر رهبری معنوی بر توانمندسازی روانشناختی اعضای هیأت علمی دانشکده‎های تربیت بدنی»، رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی، د1، ش 3، ص87−
  20. شهبازی، مهرناز و فتاح ناظم (1395)، «بررسی رابطه میان رهبری معنوی و جو سازمانی با رفتار شهروندی در کارکنان ادارات آموزش و پرورش شهر تهران»، خانواده و پژوهش، ش34، ص69−
  21. شیرازی، حمیدرضا و حسین مؤمنی (1401)، «بررسی و تحلیل دیدگاه سید جمال‌الدین اسدآبادی با رویکرد اسلامی‌سازی علوم جدید»، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، 16(92)، ص579−
  22. شیعه‎زاده، الهه؛ سعید مرتضوی و محمدعلی انصاری (1395)، «بازنمایی شاخص‎های رفتاری توکل و بررسی میزان تناسب آن با سبک تصمیم‎گیری مدیران»، مدیریت اسلامی، س24، ش3، ص33−
  23. صالحی صدقیانی، جمشید؛ مریم اخوان خرازیان، مهدی بهرام‌زاده، کاظم حسن‎زاده و آرزو سهرابی (1394)، «بررسی تأثیر ابعاد رهبری معنوی بر رضایت شغلی کارکنان بانکی»، مدیریت کسب وکار، س7، ش26، ص9−
  24. ضیائی، محمدصادق؛ عباس نرگسیان و سعید آیباغی اصفهانی (1387)، «نقش رهبری معنوی در توانمندسازی کارکنان دانشگاه تهران»، مدیریت دولتی، دوره1، شماره1، ص67−
  25. طبرسى، فضل بن حسن (1377)، ترجمه تفسیر جوامع الجامع‏، مترجم: نامعلوم، ‏مشهد: آستان قدس رضوى، 2.
  26. طبرسى، فضل بن حسن (1360)، ترجمه مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏، تحقیق: رضا ستوده، تهران: انتشارات فراهانى،‏ 1‏.
  27. طیب، عبد الحسین (1378)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن‏، تهران: انتشارات اسلام‏، 2.
  28. علامه، حسینعلی و فتاح ناظم (1396)، «بررسی رابطه رهبری معنوی و فرهنگ سازمانی با توانمند سازی کارکنان آموزش وپرورش شهر تهران»، تحقیقات مدیریت آموزشی، س9، ش2، پ34، ص29−
  29. غفاری، رحمان و یحیی رستم‎نیا (1396)،« الگوی اثرگذاری رهبری معنوی و انگیزش مبتنی بر معنویت بر عملکرد سازمانی»، مدیریت اسلامی، س25، ش1، ص143−
  30. فرجی ده‎سرخی، حاتم؛ حمید رضا آراسته، عبدالرحیم نوه‎ابراهیم و بیژن عبدالهی(1394)، «شناسایی ملاک‌های پذیرش دانشجویان دوره دکتری: مطالعه‎ای کیفی»، پژوهش و برنامه‎ریزی در آموزش عالی، دوره 21، شماره 4، ص71−
  31. قرشى، على اکبر (1377)، تفسیر أحسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت، 3.
  32. مدیران ایران (1399)،رهبری معنوی چیست، تاریخ دریافت: 12/ 10/ 1399، برگرفته از: https://modiriran.ir.
  33. منطقی، محسن (1397)، «کاوشی در روش اجتهادی و کاربست آن در مدیریت اسلامی»، چشم‎انداز مدیریت دولتی، س9، ش35، ص139−
  34. موسوى همدانى، محمد باقر (1374)،‏ ترجمه تفسیر المیزان، قم، انتشارات اسلامى،‏ 5.
  35. مومنی، حسین (1399)، «بررسی تطبیقی استخدام منابع انسانی از منظر فقه الاجاره»، معارف اسلامی و مدیریت، س 6، ش 11، ص5−
  36. مومنی، حسین و غلام‌حسین رحیمی (1398)، «فهم خدمت به دیگران و تأثیر آن در مدیریت اسلامی (در جواب امام صادقj به نجاشی والی اهواز)»، معارف اسلامی و مدیریت، س 5، ش10، ص3−
  37. مومنی راد، اکبر؛ خدیجه علی آبادی، هاشم فردانش و ناصر مزینی (1392)، «تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اتبار نتایج، اندازه‎گیری تربیتی»، ش14، س4، ص187−
  38. نجفى خمینى، محمد جواد (1398ق)، تفسیر آسان، تهران، ‏انتشارات اسلامی، ‏ 1.
  39. نرومندمیاوقی، بهروز (1396)، «بررسی رابطه بین رهبری معنوی مدیران با بی‌تفاوتی سازمانی کارکنان (مطالعه موردی: شرکت توزیع نیروی برق آذربایجان غربی)»، مطالعات مدیریت و حسابداری، شماره ویژه کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی، ص287−
  40. نوبخت، محمدباقر (1392)، روش‎تحقیق پیشرفته، تهران: کمیل، 1.
  41. Emily Rachael Lean, (2012), The Construct Development of Spiritual Leadership, University of Arkansas, Fayetteville, http://scholarworks.uark.edu/etd.
  42. Francoise Contreras T, (2016), Servant and Spiritual Leadership Theories: Are They Two Different Notions? Journal of Human Values 22(3), pp202–208.
  43. Gina Smith, Maria Minor, Henry Brashen, (2018), Spiritual Leadership: a guide to a Leadership style that embraces multiple perspectives, Journal of Instructional Research, Volume7, pp80-90.
  44. Joanna Samul, (2019), Spiritual Leadership: Meaning in the Sustainable Workplace, Department of Management, Finance and Economy, Bialystok University of Technology, Poland. mdpi.com/journal/sustainability.
  45. Juhaizi Mohd Yusof, Mahadzirah Mohamad, (2014), The Influence of Spiritual Leadership on Spiritual Well-Being and Job Satisfaction: A Conceptual Framework
    nternational Review of Management and Business Research Vol. 3 Issue.4, pp 1948-1957.
  46. Kelly A. Phipps. (2012), Spirituality and Strategic Leadership: The Influence of Spiritual.
    Beliefs on Strategic Decision Making, J Bus Ethics, pp177–189.
  47. Margrit Schreier, (2012), Qualitative Content Analysis in Practice, First published by SAGE Publications, London, California, New Delhi, Singapore, Printed on paper from sustainable resources. British Library Cataloguing in Publication data.
  48. Pamela H. Scott, Stephanie Tweed, (2016), Implications of Spiritual Leadership on Organizations, Journal of Education & Social Policy Vol. 3, No. 6, pp 66-70.
  49. Philipp Mayring, (2014), Qualitative Content Analysis. Theoretical Foundation Basic Procedures and Software Solution, Klagenfurt Austria. https://www.ssoar.info/ssoar/bitstream/handle/document/39517/ssoar-2014-mayring-Qualitative_content_analysis_theoretical_foundation.pdf.
  50. Pieter Sahertian,Christea Frisdiantara, (2012), The Spiritual Leadership Dimension In Relation to Other Value-Based Leadership in Organization International Journal of Humanities and Social Science Vol. 2 No. 15, pp284-290.
  51. Rajeev Malik, Jaya Yadav, Deepesh Yadav, ( 2018), Role of Spiritual Leadership in Enhancing Employees' Job Performance: A study of Organized Retail Sector in India, International Journal of Innovative Technology and Exploring Engineering, Volume-8 Issue-2S, pp122-128.
  52. Vieira, K. A. L., de Queiroz, G. M., (2017), Hermeneutic Content Analysis: a method of textual analysis, Berlin University of Germany, International Journal of Business Marketing and Management, Volume 2 Issue 8, PP 8-15.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار