راهبرد‌های رهبری آموزشی در سیره امام محمدباقر(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

3 دانشیار فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

هدف این پژوهش شناسایی و اکتشاف راهبرد‌های رهبری آموزشی در سیره امام محمدباقر(ع) بر مبنای مدل پیشینی خلاقیت، هوش (هوش عملی، هوش تحلیلی) و خرد بوده است. روش این پژوهش، کیفی از نوع تحلیل محتوای تاریخی به صورت مورد کاوی در سیره رهبری آموزشی امام باقر(ع)، به روش اسنادی و رویکرد آن تفسیری و با هدف کاربرد‌‌های عملی در رهبری آموزشی در نظام آموزش و پرورش و آموزش عالی انجام شده است. پس از بررسی اعتبار اسناد تاریخی در مورد سیره امام باقر(ع)در مورد رهبری آموزشی و مطالعه دقیق اطلاعات مورد نیاز و یادداشت‎ برداری از منابع دست اول و دوم و همچنین مشورت با صاحب‌نظران و اساتید، در ابتدا 55 راهبرد و در نهایت 21 راهبرد اصلی رهبری آموزشی براساس مبانی پژوهش خلاصه و مفاهیم کدگذاری شدند. یافته‌‌های این پژوهش، می‌تواند راه‌گشای برخی از نیاز‌های رهبری آموزشی در حوزه رفتاری و شخصیتی یک رهبر آموزشی در عصر حاضر به‌ویژه جوامع اسلامی باشد.
واژگان کلیدی:راهبرد، رهبری آموزشی، سیره، امام محمدباقر(ع)، مدل ترکیبی.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Educational leadership strategies in the Conduct (Sireh) of Imam Muhammad al-Baqir (AS)

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohammad Moghadas 1
  • Naeges Saeedian 2
  • Mohammad Reza Shamshiri 3
1 Instructor, Faculty of Education and Psychology, Islamic Azad University, Isfahan branch, Khorasgan,
2 Instructor, Faculty of Education and Psychology, Islamic Azad University, Isfahan branch,
3 associate professor, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Isfahan branch, Khorasgan,
چکیده [English]

The purpose of this study was to identify and explore educational leadership strategies in the conduct (Sira) of Imam Mohammad Baqir (AS) based on the prior model of Wisdom, Intelligence, and Creativity Synthesized (WICS). The method of this research is a qualitative type of historical content analysis as a case study in the educational leadership of Imam Baqir (AS), with a documentary method and its interpretive approach with the aim of practical applications in educational leadership in the education and higher education system. After examining the validity of historical documents about the life of Imam Baqir (AS) regarding educational leadership and carefully studying the required information and taking notes from first and secondhand sources, as well as consulting with experts and professors, first 55 strategies and finally 21 main strategies of educational leadership were summarized based on research principles and concepts. The findings of this study can solve some of the needs of educational leadership in the field of behavior and personality of an educational leader in the present age especially in Islamic societies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategy
  • Educational leadership
  • Conduct (Sira)
  • Imam Mohammad Baqir (AS)
  • Synthesized (WICS) model

مراجع

  1. آقاپیروز، علی و ابوطالب خدمتی (1385)، مدیریت در اسلام، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  2. احمدی، حبیبالله (1383)، امام باقرj الگوی زندگی، قم: نشر فاطیما.
  3. اردبیلی، محمدبن‌علی (1403)، جامعالرواة و ازاحةالاشتبا‌هات عن الطرق و الاسناد، بیروت.
  4. امین‌عاملی، سید محسن (1421)، اعیان الشیعة، بیروت: دارالتعارف.
  5. امیری، علی‌نقی و ماریا حمیدیان (1385)، «بومی‌سازی؛ رویکردی فرهنگی به بومی‌سازی الگو‌های مدیریت»، کنگره ملی علوم انسانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  6. بختیاری، مجتبی (1390)، «مدیریت آموزشی در نهج البلاغه»، پایاننامه کارشنارسی ارشد، تهران: دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران.
  7. تبریزی، منصوره (1393)، «تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکرد‌های قیاسی و استقرایی»، فصلنامه علوم اجتماعی، ش64، ص105−
  8. جاسبی، عبدالله (1380)، مباحثی از مدیریت اسلامی (مجموعه مقالات)، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، مرکز انتشارات علمی.
  9. حرعاملی، محمد بن حسن بن علی بن محمد بن حسین (1411)، وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل‌البیتb.
  10. حرانی، ابن‌شعبه (1363)، تحفالعقول عن آل‎الرسولn، قم: چاپ علی‎اکبر غفاری.
  11. خامنه‌ای،سیدعلی (1390)، «انسان ۲۵۰ ساله بیانات مقام معظم رهبری درباره زندگی سیاسی−مبارزاتی ائمه معصومین»، تهران: مرکز صهبا (مؤسسه جهادی).
  12. خنیفر، حسین (1384)، «ارائه الگوی مدیریت بومی مبتنی بر دیدگاه امام علیj با استفاده از مدل مفهومی سه شاخگی»، فصلنامه فرهنگ مدیریت، س3، ش8، ص101−
  13. دخیل، علی‌محمدعلی (1425)، ائمتنا: سیره الائمه الاثنی عشر، بیروت: دارالمرتضی.
  14. شهیدی، سیدجعفر (1384)، زندگانی امام صادق جعفربنمحمدj، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  15. شیخ صدوق، محمد بن‌ علی بن بابویه (1391)، عللالشرایع، ج1−2، ترجمه و تحقیق سیدمحمدجواد ذهنی تهرانی، قم: مؤمنین: اندیشه هادی.
  16. شیخ کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1407)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیّه.
  17. شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1392)، الارشاد، سیره ائمه اطهار، ترجمه حسن موسوی مجاب، قم: سرور.
  18. طبرسی، احمد بن علی بن ابیطالب (1381)، الاحتجاج، ترجمه جعفری، تهران: اسلامیه.
  19. طبری صغیر، محمد بن جریر بن رستم (1383)، دلائل الامامة، قم: دارالذخائر المطبوعات.
  20. طوسی، ابوجعفر، محمد بن حسن بن علی (1420)، رجال الطوسی، قم: چاپ جواد قیومی اصفهانی.
  21. عباس‌زاده، محمد (1391)، «تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی»، جامعه‌شناسی کاربردی (مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان)، دوره 23، ش1، ص19−
  22. عبدیایی، نرجس (1388)، «سبک رهبری نظام تشیع در عصر امام باقرj»، فصلنامه دین و سیاست، ش21−22، ص59−
  23. عظیم‌زاده اردبیلی، فائزه (1379)، «تئوری مدیریت از دیدگاه امام علیj»، فصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، س5، ش20، ص18−
  24. علوی، سیدعلی‌اصغر (1391)، «طراحی الگوی رهبری با الهام از گفتگو‌های امام حسینj در مسیر کربلا»، پایاننامه دوره کارشناسی ارشد معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادقj.
  25. فلیک، اووه (1393)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
  26. کرسول، جان دبیلو (1395)، طرح پژوهش: رویکرد‌های کیفی و کمی و ترکیبی، ترجمه علیرضا کیامنش، تهران: جهاد دانشگاهی، واحد علامه طباطبایی.
  27. لالانی، آرزینا (1381)، نخستین اندیشه‌های شیعی (تعالیم امام محمدباقرj)، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران: فروزان روز.
  28. لطیفی، میثم؛ بهارک منصوری و محمد عبدالحسین‌زاده (1395)، «شناسایی و تبیین اصول مدیریت در سیره امام حسینj و دلالت‌های آن برای دانش مدیریت»، فصلنامه مدیریت اسلامی، س24، ش3، ص13−
  29. مجلسی، محمدباقر (1388)، بحارالانوار، تهران: چاپخانه اسلامیه.
  30. معروف الحسنی، هاشم (1370)، زندگی دوازده امام، ج2، ترجمه محمد مقدس، تهران: امیرکبیر.
  31. نجاشی، احمدبن‌علی (1416)، رجال نجاشی، قم: جامعه مدرسین.
  32. Alkahtani, A. (2014), An Application of Islamic Principles in Building a Robust Human Resource Management System (In Islamic Countries) nternational Journal of Recent Advances in Organizational Behaviour and Decision Sciences (IJRAOB). Vol: 1 Issue 3, pp. 183−
  33. Bamigboye, A. (2015), Periscoping Western Management Theories through the Lens of Islamic Ethical Principles. International Conference on Humanities, Literature and Management (ICHLM'15) Jan. 9−10, 2015 Dubai (UAE), pp.148−151.
  34. Branine M; Pollard D. (2010), “Human resource management with Islamic management principles: A dialectic for a reverse diffusion in management”, Personnel Review, 39 Issue: 6, pp.712-727.
  35. Bush, T. (2006), Theories of Educational Management. OpenStax−
  36. Bush, T. (2011), Theories of educational leadership and management: 4th Edition. London: Sage.
  37. Bush, T. and Glover, D. (2002), School Leadership: Concepts and Evidence, Nottingham: National College for School Leadership.
  38. Hsieh HF, Shannon SE. (2005), Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative health research, 15 (9): 1277-1288.
  39. Kohlberg, E. (1993), 'Muåammad b. 'Alj Zayn al−'Hbidjn', Encyclopaedia of Islam, volume VII, pp. 397−
  40. Mayring p. (2000), qualitative content analysis. Forum Qualitative Soziaforschung/Forum: Qualitative Social research, 1 (2).
  41. Mayring, P. (2007), On organization in qualitatively oriented research. In Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research, 8 (3).
  42. Morgan, G. (1997), Images of Organization, Newbury Park, CA: Sage Publications.
  43. Salleh, S. (2013), Strategizing Islamic Education. International Journal of Education and Research Vol. 1 No. 6. Pp. 1−14.
  44. Sternberg, R. J. (2003), Wisdom, intelligence, and creativity synthesized. New York: Cambridge University Press.
  45. Sternberg, R. J. (2004), WICS: A model of educational leadership. The Educational Forum, 68, 108−
  46. Sternberg, R. J. (2005), The theory of successful intelligence. Interamerican Journal of Psychology, 39(2), 189−
  47. Sternberg, R. J. (2009), The Rainbow and Kaleidoscope Projects: A new psychological approach to undergraduate admissions. European Psychologist, 14, 279−
  48. Walker, A. and Dimmock, C. (eds) (2002), School Leadership and Administration: Adopting a Cross−cultural perspective. New York: Routledge Falmer.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار