مبانی نظام اداری از منظر آموزه‎های اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی

چکیده

نظام اداری ایران متأثر از پارادایم‌های مدیریتی حاکم بر جوامع اداری، یعنی مدیریت دولتی سنتی (اداره امور عمومی)، مدیریت دولتی نوین و حکمرانی خوب است. هر یک از این پارادایم‌ها دارای محاسن و معایبی است که از به‌کارگیری مطلق آن در نظام اداری برحذر می‌دارد این پارادایم‌ها دارای عناصری است که می‌توان با استفاده از آنها در تحقیقات، نظام اداری از منظر آموزه‌های اسلامی را استنتاج کرد. پرسش اصلی آن است که براساس آموزه‌های اسلامی، نظام اداری دارای چه زیرساخت‌هایی است؟ هدف اصلی ارائه مبانی نظام اداری اسلام است. از این رهگذر مشخص می‌شود چه میزان از پارادایم‌های موجود در نظام اداری با آموزه‌های اسلامی همخوانی دارد، در این تحقیق، اندازه و میزان دخالت دولت (حداکثری یا حداقلی)، جایگاه ساختار و مدیران و ماهیت مناصب اداری، ماهیت انسان، جایگاه مردم، جایگاه بهره‌وری، اهمیت هر یک از فرایند‌ها و خروجی‌ها، جایگاه کنترل فرایندها و خروجی‌ها، تمرکز و عدم تمرکز، در نظام اداری تا حدودی مشخص می‌شود، روش تحقیق، تحلیلی و استنباطی با محوریت منابع اسلامی و راهبرد آموزه محوری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Foundations of Administration System from the Perspective of Islamic Teachings

نویسنده [English]

  • ali pirooz
a
چکیده [English]

Iran's administrative system is influenced by the management paradigms governing administrative communities, i.e., traditional public administration (public affairs administration), modern public administration and good governance. Each of these paradigms has merits and demerits that prevent its absolute use in the administrative system. These paradigms have elements that can be used in research to infer the administrative system from the perspective of Islamic teachings. The main question is that based on Islamic teachings, what kind of infrastructure does the administrative system have? The main goal is to present the basics of Islamic administrative system. In this way, it is clear how much of the existing paradigms in the administrative system are consistent with Islamic teachings. In this research, the size and extent of government involvement (maximum or minimum), the position of the structure and managers and the nature of administrative positions, human nature, the position of people, the position of productivity, the importance of each of the processes and outputs, the position of controlling processes and outputs, concentration and lack of concentration is somewhat defined in the administrative system. The research method is analytical and inferential based on Islamic sources and teaching strategy.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Administrative system
  • Public administration
  • Good governance
  • Foundations of Islamic administrative system
  • Public affairs administration
  1. قرآن کریم

    *نهج البلاغه

    1. ابی‌جعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (شیخ صدوق) (1403ق)، الخصال، جامعه مدرسین.
    2. برهانی، بهاءالدین (1386)، مبانی مدیریت دولتی، تهران: پیام پویا.
    3. پیروز، علی آقا و همکاران (1394)، مدیریت در اسلام، قم: انتشارات حوزه و دانشگاه.
    4. جمشیدی، محمدحسین (1388)، «حکومت و رعایت؛ درآمدی بر فلسفه حکومت در اسلام»، دانش سیاسی، سال پنجم، ص41−
    5. جوادی آملی، عبدالله (1387)، تفسیر انسان به انسان، چ4، قم: انتشارات اسراء، ص213.
    6. حرّ عاملی، محمد بن الحسن (1403)، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
    7. حقیقی، محمدعلی (1384)، بازرگانی بینالملل، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت.
    8. دانایی‌فر، حسن (پاییز و زمستان1395)، «به سوی چارچوبی برای مطالعه مدیریت دولتی اسلامی»، اسلام و مدیریت، ش10، ص137−
    9. دلشاد تهرانی، مصطفی (1385)؛ سیره نبوی، منطق عملی، تهران: دریا.
    10. رحیمی، احسان و اسداللّه گنجعلی (پاییز و زمستان 1396)، «تبیین منابع انسان‌شناختی مدیریت منابع انسانی اسلامی با تأکید بر نظرات علامه طباطباییe»، اندیشه مدیریت راهبردی، سال یازدهم، ش22، ص49−
    11. رفیعی آتانی، عطاءاللّه (1386)، «جایگاه دولت در نظام اقتصادی اسلام»، فصلنامه پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال هفتم، ش28، 1386، ص37−
    12. سالارزهی، حبیب‌اللّه (بهار 1399)، «مدیریت ارزش عمومی: پارادیم‌های نوین در مدیریت دولتی»، پژوهش‌های مدیریت عمومی، سال سیزدهم، ش47، ص189−
    13. سالارزهی، حبیب‌الله و حبیب ابراهیم‌پور (بهار1391)، «بررسی سیر تحول در پارادایم‌‌های مدیریت دولتی: از پارادایم مدیریت دولتی سنتی تا پارادایم حکمرانی خوب»، مدیریت دولتی (دانشگاه تهران)، ش9، ص43−
    14. قاضی ابویوسف (بی‌تا)، الخراج، بیروت: دارالمعرفه.
    15. کلینى، ابوجعفر محمد بن یعقوب (1429ق)، الکافی (ط−دارالحدیث)، 15 جلد، قم: دارالحدیث.
    16. مجلسی، محمدباقر (1423ق)، بحارالانوار، لجامعة الدرر اخبار الائمه الاطهارb، بیروت: دارالاضواء.
    17. محمودی، محمدباقر (1376)، نهجالسعاده فی مستدرک نهجالبلاغه، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    18. میرمحمدی، سیدمحمد و اکبر حسن‌پور(زمستان 1390)، «‎نـظام‎ اداری ایران: تحلیلی بر مشکلات و چالش‌‎ها»، چشمانداز مدیریت دولتی، ش8، ص9.
    19. میرمعزی حسین (1390)، نظام اقتصاد اسلامی، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    20. میرمعزی،حسین (تابستان 1392)، «درآمدی بر اقتصاد اسلامی (اقتصاد برکت)»، اقتصاد اسلامی، سال سیزدهم، شماره 50.
    21. الوانی، سیدمهدی (1394)، مدیریت عمومی، تهران: انتشارات نشر نی.
    22. الوانی، سیدمهدی (پاییز 1384)، «تنگناهای مدیریت دولتی نوین»، پیک نور، ش11، ص2−
    23. یوسفی، احمد علی (1395)، نظام اقتصاد مقاومتی، قم: نگاه فارسی.
    24. Chandler, Ralph Clark. (1989‎), Public‎ Administration Pedagogy: Evolutionary Paradigms in Theory‎ and‎ Practice‎. In‎ Rabin‎, W.B. Hildreth, and G. Miller‎ (Eds‎.). Handbook of Public Administration (pp.633–655). New York: Marcel Dekker, Inc.
    25. Drechsler Wolfgang (2004), “Governance and Good Governance and‎ Government” Journal of Humanities and Social Sciences, Vol. 8, No. 4.
    26. Koing, Klaus (2003), “On the Typology of Public Administration” International Review of‎ Administrative‎ Sciences, Vol‎. 64, No
    27. Pettai V. and Illing E.(2004), “Governance‎ and Good Governance” Journal of Humanities and Social Sciences, Vol. 8, No
    28. Rosenbloom, David H., (1983), “Public Administration Theory and the Separation of Powers”‎, Public‎ Administration Review.Vol, 43, No. 3.
    29. Stivers Camilla (2003), “Administration versus Management: a Reaoding from Beyond the Boundaries” Administration and Society, Vol. 35, 2.