تدوین مدل شش‎ضلعی تقلب مالی با رویکرد اسلامی: بررسی اهمیت و تعامل اجزا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

آزاد بندرعباس

چکیده

تقلب با توجه به اثرهای زیان‎بار آن، از دیرباز مورد توجه جوامع مختلف بوده است. در این زمینه، مدل‎هایی مانند مثلث تقلب، لوزی تقلب و پنج‎ضلعی تقلب نیز در مباحث حسابداری و مالی مشاهده می‎شود که هر یک عواملی را در راستای شناسایی بهتر تقلب‎های مالی در نظر گرفته‎اند؛ اما تاکنون دین‎داری موردتوجه شایسته قرار نگرفته است. این پژوهش به‎صورت ترکیبی از روش‎های کمی و کیفی است. در پژوهش حاضر با بررسی و تحلیل محتوای مدل‎های تقلب، مدل جدیدی تحت عنوان «شش‎ضلعی تقلب» ارائه شد که با رویکرد اسلامی، سازه دین‎داری را به مدل‎های تقلب‎های مالی می‎افزاید. در بخش کیفی با تحلیل محتوای منابع مرتبط با تقلب، 14 عامل مؤثر در تقلب شناسایی شد. در بخش کمی نیز با استفاده از روش دلفی و کسب نظر 14 نفر از خبرگان، 6 عامل دارای اهمیت بالاتر از متوسط شناسایی و «شش‎ضلعی تقلب» ایجاد شد. یافته‎های پژوهش با کسب نظر خبرگان نشان داد که به ترتیب سازه‎های دین‎داری، توجیه، فرصت، فشار، استعداد فردی و راهبری شرکتی در کنترل تقلب‎های مالی دارای اهمیت است. در ادامه نیز با استفاده از فن دیمتل تعامل سازه‎های «شش‎ضلعی تقلب» مورد بررسی قرار گرفت. یافته‎های این بخش نیز با کسب نظر 10 خبره نیز نشان داد که مدل «شش‎ضلعی تقلب» یک «فرایند تعاملی است» یعنی اجزای آن بر روی یکدیگر تأثیر داشته و با هم تعامل دارند. سازه دین‎داری در مدل «شش‎ضلعی تقلب» نیز بیشترین تأثیرگذاری و تعامل را نسبت به سایر سازه‎ها دارد و سازه فرصت، دارای بیشترین تأثیرپذیری است. درنتیجه، در راستای کنترل تقلب‎های مالی شایسته است که توجه بیشتری به ‎دین‎داری صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Compilation of the "Hexagonal Fraud" Model with the Islamic Approach: Examining the Importance and Interaction of Components

نویسنده [English]

  • Hossein Rajabdorri
azazd
چکیده [English]

Due to its harmful effects, fraud has long been the concern of societies. In this context, models such as the fraud triangle, fraud rhombus and fraud pentagon are also observed, each of which has been considered as a factor in better identification of financial fraud, but until now, religiosity has not been considered worthy of consideration. This research is a combination of quantitative and qualitative methods. In the present study, by content analysis of the fraud models, a new model called “hexagonal fraud " was presented which, with the Islamic approach, adds the structure of religiosity to fraud models. In the qualitative section, analyzing the content of the sources related to fraud, 14 factors were identified in the fraud. In the quantitative section, using the Delphi method and the opinion of 14 experts, six factors were identified as having higher significance than the average, and the "mosque of cheating" were created. Findings of the study showed the importance of religious beliefs, justification, opportunity, pressure, individual talent and corporate leadership in controlling fraud, according to experts. In the following, using DEMATEL technique, the interaction between the structures of “hexagonal fraud " was examined. The findings of this section, with 10 expert opinions, also showed that the model of “hexagonal fraud” is an "interactive process", its components affect each other and interact. The structure of religiosity in the model of “hexagonal fraud" will also have the greatest impact and interaction with other structures. In addition, the opportunity structure is most influential.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fraud
  • Hexagonal Fraud
  • Financial Corruption
  • Islam
  • Islamic Approach
  • Religiosity

مراجع

  1. استاندارد حسابرسی شماره 240 ایران (1384)، مسئولیت حسابرس در ارتباط با تقلب و اشتباه، در حسابرسی صورت‎های مالی، تهران: سازمان حسابرسی.
  2. اصغرپور، محمدجواد (1389)، تصمیم‎گیری گروهی و نظریه بازی‎ها با نگرش تحقیق در عملیات، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  3. حاجیها، زهره و حسین رجب‎دری (1395)، «بررسی میزان تعامل ابعاد مؤثر در حسابداری اسلامی با استفاده از تکنیک دیمتل»، حسابداری ارزشی و رفتاری، ش 1 (2): ص1−
  4. دورکیم، امیل (1383)، صورت بنیانی حیات دینی، ترجمه باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.
  5. رحمانی، حلیمه و حسین رجب‎دری و منوچهر خرمین (1396)، «بررسی تأثیر نظریه عمل منطقی بر تمایل به بروز تقلب در گزارشگری مالی»، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، ش6 (24)، ص135−
  6. رؤیایی، رمضانعلی و ایرج مولایی و سعید جبارزاده‎کنگرلویی (1388)، «بررسی مبانی نظری حسابداری قانونی و تقلب در محیط‎های دیجیتالی و ضرورت آموزش آن برای دانشجویان رشته حسابداری»، نشریه دانش حسابرسی، ش 29، ص50−
  7. سهرابی، نادره و سیامک سامانی (1380)، «بررسی میزان تأثیر نگرش مذهبی بر بهداشت روانی نوجوانان»، همایش بین‎المللی نقش دین و بهداشت روانی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران.
  8. شایسته‎خوی، منور (1384)، آثار اجتماعی دین در قرآن، کمیته ارزشیابی تحصیلات حوزوی خراسان، پایان‎نامه کارشناسی ارشد (سطح سوم علوم حوزوی).
  9. مرادی، مهدی و مجتبی سلیمانی (1390)، «روانشناسی و جامعه‎شناسی تقلب»، دانش حسابرسی، 11 (4): ص56−
  10. نمازی، محمد و حسین رجب‎دری و اعظم روستا میمندی (1396)، «بررسی تعداد و تحلیل محتوای مقاله‎های مرتبط با اخلاق حرفه‎ای حسابداری در ایران»، پیشرفت‎های حسابداری، ش 9 (1): ص193−
  11. نمازی، محمد و حسین رجب‎دری (1396)، «بررسی تعامل سازه‎های الگوی توسعه پایدار اخلاق حرفه‎ای حسابداری با استفاده از فن دیمتل»، پژوهش‎های حسابداری مالی، ش9 (1): ص71−
  12. نمازی، محمد و حسین رجب‎دری (1397)، «اخلاق حرفه‎ای حسابرسی در ایران: تحلیل محتوا»، مطالعات تجربی حسابداری مالی، ش15 (59): ص1−
  13. نمازی، محمد و حسین رجب‎دری (1399)، نظریه‎ها و کاربردهای اخلاق حرفه‎ای حسابداری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  14. نمازی، محمد و سمیه حسینی‎نیا (1398)، «تحلیل محتوای نظریه‎های تقلب مالی و ارائه فرا الگوی چندبعدی تقلب»، دانش حسابداری مالی، ش 6 (1)، ص1−
  15. وکیلی‎فرد، حمیدرضا و سعید جبارزاده‎کنگرلوئی و اکبر پوررضا (1388)، «بررسی ویژگی‎های تقلب در صورت‎های مالی»، حسابدار، ش210، ص36−
  16. یزدان‎پناه، لیلا و هادی حسن‎دوست‎فرخانی و داریوش بوستانی و امید رضایی (1392)، «بررسی رابطه نگرش به فساد اداری و دین‎داری (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان)»، فصلنامه مطالعات جامعه‎شناختی جوانان، ش 14 (10)، ص137−
  17. Al–Almany, M, (2009), Sahih Muslim, 1st Edition, (Translated by Abd–al–Hamid Siddiqui), IslamHouse.com.
  18. Albrecht, W. S., Howe, K. R., and Romney, M. B, (1984), Deterring Fraud: The Internal Auditor’s Perspective, Altomonte Springs, FL: The Institute of Internal Auditors’ Research Foundation.
  19. Aprilian, S., and Agustina, L, (2017), The analysis of fraudulent financial reporting determinant through fraud pentagon approach, Journal Dinamika Akuntansi, 2 (9): 154-165.
  20. Association of Certified Fraud Examiners (ACFE), (2012), Report to the Nation on Occupational Fraud & abuse [interaktyvus]. Prieiga per internetą: http://www.acfe.com/rttn/rttn-2012.pdf.
  21. Bernardi, R.A., Lecca, C.L., Murphy, J.C. and Sturgis, E.M, (2011), Does education influence ethical decisions? – An international study, Journal of Academic Ethics, 9 (2): 235–256.
  22. Bressler, M. S., and Bressler, L. A, (2007), A model for prevention and detection of criminal activity impacting small business, The Entrepreneurial Executive, 12 (1): 23.
  23. Cieslewicz, J. K, (2012), The fraud model in international contexts: a call to include societal-level influences in the model, Journal of Forensic and Investigative Accounting, 4(1): 214-254.
  24. Coleman, J. (1987), Opportunities for Innovation in Urban Design Education. Australian Planners. 25(4). p. 28-31.
  25. Conroy, S.J. and Emerson, T.L. (2004), Business ethics and religion: religiosity as a predictor of ethical awareness among students, Journal of Business Ethics, 50 (5): 383–396.
  26. Cressey, D. R. (1973), Other people’s money. Montclair, NJ: Patterson Smith.
  27. Devonish, D., Alleyne, P.A., Cadogan–McClean, C., and Greenidge, D, (2009), An empirical study of future professionals’ intentions to engage in unethical business practices, Journal of Academic Ethics, 7(3): 159–173.
  28. Doost, R. K, (1990), Accounting irregularities and computer fraud, National Public Accountant, 35(5): 36-39.
  29. Dorminey, J., Fleming, A. S., Kranacher, M. J., and Riley, R, (2012), The evolution of fraud theory, Issues in Accounting Education, 27(2): 555-579.
  30. Fortune, A. (2015), The 5 Biggest Corporate Scandals of 2015, http://fortune.com/2015/12/27/biggest-corporate-scandals-2015/.
  31. Gbegi, D. O., and Adebisi, J. F, (2013), The new fraud diamond model—how can it help forensic accountants in fraud investigation in Nigeria, European Journal of Accounting Auditing and Fiancé Research, 1(4): 129-138.
  32. Gbegi, D. O., and Adebisi, J. F, (2013), The new fraud diamond model—how can it help forensic accountants in fraud investigation in Nigeria, European Journal of Accounting Auditing and Fiancé Research, 1(4): 129-138.
  33. Goldman, P, (2010), Fraud in the Markets, John Wiley and Sons, Hoboken, NJ.
  34. Huelsman, M.A., Piroch, J. and Wasieleski, D, (2006), Relation of religiosity with academic dishonesty in a sample of college students, Psychology Report, 99 (3): 739–42.
  35. James, M.L., Miles, A.K. and Mullins, T, (2011), The interactive effects of spirituality and trait cynicism on citizenship and counterproductive work behaviors, Journal of Management, Spirituality & Religion, 8 (2): 165–182.
  36. Jurdi, R., Hage, H.S. and Chow, H.P.H, (2011), Academic dishonesty in the Canadian classroom: Behaviors of a sample of university students, Canadian Journal of Higher Education, 41 (3): 1–35.
  37. Kara, A., Rojas–Méndez, J.I. and Turan, M, (2016), Ethical evaluations of business students in an emerging market: effects of ethical sensitivity, cultural values, personality, and religiosity, Journal of Academic Ethics, 14 (4): 297–325.
  38. King, C.G., Guyette, R.W. and Piotrowski, C, (2009), Online exams and cheating: An empirical analysis of business students' views, Journal of Educators Online, 6 (1): 9–17.
  39. Koh, H.P., Scully, G. and Woodliff, D.R, (2011), The impact of cumulative pressure on accounting students’ propensity to commit plagiarism: An experimental approach, Accounting & Finance, 51 (4): 985–1005.
  40. Kranacher, J., Morris, B. W., Pearson, T. A., & Riley Jr, R. A. (2008), A model curriculum for education in fraud and forensic accounting. Issues in Accounting Education. 23(4): 505-519.
  41. Kurpis, L.V., Beqiri, M.S., and Helgeson, J.G, (2008), The effects of commitment to moral self–improvement and religiosity on ethics of business students, Journal of Business Ethics, 80 (3): 447–463.
  42. Lin, C. J., and Wu, W. W, (2008), A causal analytical method for group decision-making under fuzzy environment, Expert Systems with Applications, 34(1): 205–213.
  43. Loo R, (2002), The Delphi method: A powerful tool for strategic management. Policing, International Journal of Polics Strategies & Management, 25(4): 762-769.
  44. Ludwig, L, (2005), Library as place: results of a Delphi study J Med Association, 93 (3) July, [Online] Available: www. Pubmedcentral.nih.gov /articlerender.fcgi? Artid= 1175798.
  45. Mackevicius, J., and Giriunas, L, (2013), Transformational research of the fraud triangle, EKONOMIKA, 92(4): 150-163.
  46. Majdi, A.M., and Al–Sayed, F, (1995), Taqwa: The Provision of Believers, Al–Firdous Ltd, London.
  47. Marks, J, (2009), Playing Offense in a High-risk Environment, Crowe Horwath, New York.
  48. Marks, J, (2011), Why the Fraud Triangle is No Longer Enough, Crowe Horwath.
  49. Nahar, H, (2018), Academic malaise among future muslim accountants: Role of piety, Journal of Islamic Accounting and Business Research, 10 (3): 421- 447.
  50. Rahman, F., Achyani, F., and Zulfikar, H, (2017), Fraud Pentagon dalam Mendeteksi Financial Statement Fraud, Seminar Nasional dan The 4th Call for Syariah Paper.
  51. Rawwas, M.Y.A., Swaidan, Z. and Al–Khatib, J.J, (2006), Does religion matter? A comparison study of the ethical beliefs of marketing students of religious and secular universities in Japan, Journal of Business Ethics, 65(1): 69–86.
  52. Saroglou, V., and Munoz–Garcia, A. (2008), Individual differences in religion and spirituality: an issue of personality traits and/or values, Journal for the Scientific Study of Religion, 47 (1): pp. 83–101.
  53. Siddiqui, A. (1997), Ethics in islam: key concepts and contemporary challenges, Journal of Moral Education, 26 (4): 423–431.
  54. Sorunke, O. A, (2016), Personal ethics and fraudster motivation: the missing link in fraud triangle and fraud diamond theories, International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 6(2): 159-165.
  55. Storch, E.A., and Storch, J.B, (2001), Organizational, non–organizational, and Intrinsic religiosity and academic dishonesty, Psychology Report, 88 (2):
    548–52.
  56. Thakkar, J., Deshmukh, S. G., Gupta, A. D., Shankar, R, (2007), Development of a balanced scorecard an integrated approach of interpretive structural modeling (ISM) and analytic network process (ANP), International Journal of Productivity and Performance Management, 56(1): 25-59.
  57. Trevithick, S., Flabouris, A., Tall, G., and Webber, C, (2003), International EMS systems: New South Wales, Australia, Resuscitation, 59 (2): 165-70.
  58. Tugas, F. C, (2012), Exploring a New Element of Fraud: A Study on Selected Financial Accounting Fraud Cases in the World. American International, Journal of Contemporary Research, 2 (6): 112-121.
  59. Tzeng, G. H., Chen, W. H., Yu, R., and Shih, M. L, (2010), Fuzzy decision maps: a generalization of the DEMATEL methods, Soft Computing, 14 (11):1141–1150.
  60. Wolfe, D. T., and Hermanson, D, (2004), The fraud diamond: considering the four elements of fraud. The CPA Journal.
  61. Wu, W., Lee, W, (2007), Developing global managers’ competencies using the fuzzy DEMATEL method, Expert Systems with Applications, 32 (2): 499-507.
  62. Zaki, N. M, (2017), The appropriateness of fraud triangle and diamond models in assessing the likelihood of fraudulent financial statements- an empirical study on firms listed in the Egyptian Stock Exchange. International, Journal of Social Science and Economic Research, 2 (1): 2403-2433.

 

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار