نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه علوم تصمیم و سیستم‌های پیچیده دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
2 دانشیار گروه حکمرانی و اداره عمومی دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
3 دانشجوی دکتری مدیریت سیستمها دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Extended Abstract
Introduction and Objectives: Free will lies at the heart of decision-making, which plays a pivotal role in both individual and social life. Decision-making symbolizes human autonomy and responsibility; even seemingly uncontrollable circumstances can be transformed through insight and volition. In management, decision-making is the lifeblood of an organization, shaping its trajectory. It constitutes the essence of managerial science, structured upon the evaluation of alternatives to achieve objectives, goals, and values. Belief systems and value frameworks—particularly the Islamic worldview—provide a comprehensive and culturally meaningful foundation for decision-making in Muslim societies. While utilitarianism is a common normative basis in conventional management, Islamic decision-making introduces the concept of “growth” (rushd) as an alternative paradigm. In Islamic thought, growth is synonymous with leadership and governance, and its advancement is a core managerial responsibility. This study adopts a Qur’anic approach to explore the role of growth in Islamic organizational decision-making, aiming to examine its Qur’anic basis and extract implications for organizational decision-making processes. The research seeks to position “growth” as an Islamic counterpart to utilitarianism in contemporary management paradigms.
Method: This study employs thematic analysis of the Qur’an to extract the implications of growth in Islamic decision-making. After identifying gaps in the discourse of Islamic decision-making via literature review and expert consultation, relevant keywords were selected and refined through focus group sessions. Using Al-Muʿjam al-Mufahras, all Qur’anic verses containing these keywords were compiled, examined within context, and repeatedly analyzed to extract thematic insights. Ambiguities were resolved through reference to authoritative tafsir sources, such as Al-Burhān and Nūr. The inferential interpretation (dalālat-pajoohī) method, an 11-step non-linear approach, was then applied to derive the conceptual implications of growth, allowing meanings to emerge organically from the text. Integrating thematic analysis and inferential interpretation enabled a rigorous and nuanced understanding of growth in the framework of Islamic decision-making.
Results: The findings indicate that the Qur’anic concept of growth (rushd) differs from its jurisprudential usage. While in Islamic jurisprudence, rushd refers primarily to financial maturity and responsible wealth management, the Qur’anic concept encompasses guidance, salvation, righteousness, and perfection. Analysis of 19 verses containing derivatives of rushd highlights its multidimensional nature: intellectual maturity, divine guidance, individual and social responsibility, adherence to guiding exemplars, meritocracy, and reliance on God (tawak’kul) and supplication (duʿā). Growth is not merely individual but a dynamic process achieved through divine guidance, justice, and moral integrity, closely linked to faith (īmān) and piety (taqwā). From an organizational perspective, growth provides a normative foundation, emphasizing divine guidance and merit-based leadership. As a continuous process anchored in faith, trust in God, and social responsibility, growth underpins development and moral excellence in Islamic organizations.
Discussion and Conclusion: Growth-oriented decision-making is characterized by long-term vision, patience, integrative thinking, and moral duty, with attention to the individual, family, and society—contrasting with utilitarianism’s focus on short-term collective gains. It emphasizes adherence to coherent Islamic regulations, ethical principles, justice, and protection of individual rights. The process prioritizes consultation (shūrā), procedural simplicity, reliance on God, thorough investigation, performance-based accountability, meritocracy, optimal resource management, and continuous improvement. Interpersonally, it upholds human dignity, ethical responsibility, and fairness. Growth-centered decision outcomes aim for personal development, human flourishing, long-term social benefits, enhanced interpersonal relationships, and heightened social responsibility. This framework transcends short-term economic interests, fostering ethical, social, and spiritual excellence, and provides a coherent, comprehensive, and ethically grounded alternative to conventional utilitarian approaches in Muslim organizations.
Acknowledgments: The authors sincerely thank all Qur’anic and management experts who contributed to this research.
Conflict of Interest: None declared.
کلیدواژه‌ها [English]
* قرآن کریم.
آذر، عادل، و رجب‌زاده، علی (۱۳۹۸). تصمیم‌گیری کاربردی رویکرد چند شاخصه (MADM). تهران: نگاه دانش.
آل‌رسول، سوسن، و کریم‌پور، مهناز (۱۳۹۸). موانع رشد و کمال در دعای مکارم الاخلاق و قرآن کریم، بینات (مؤسسه معارف اسلامی امام رضاj)، 26(103-104)، ص191-205.
افجه‌ای، سیدعلی‌اکبر (۱۳۶۴). مدیریت اسلامی. تهران: جهاد دانشگاهی.
اکبری، صاحب‌علی (۱۳۸۸). تأملی در معنای «رشد» در قصص قرآن کریم، علوم قرآن و حدیث، 41(83)، ص9-36.
الهیاری بوزنجانی، احمد، رحیم‌نیا، فریبرز، مرتضوی، سعید، و انصاری، محمدعلی (۱۳۹۶). کشف عوامل شکل‌دهنده، ویژگی‌ها و مؤلفه‌های جهادی بودن منابع انسانی از منظر قرآن کریم. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 9(30)، ص128-151.
امیری، علی‌نقی، و عابدی جعفری، حسن (۱۳۹۲). مدیریت اسلامی: رویکردها (سیدعلی علوی، ویراستار)، تهران: سمت.
ایدی، فرحناز (۱۳۹۵). بررسی علل و عوامل رشد و بالندگی جامعه در قرآن و حدیث (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه مؤسسه آموزش عالی باختر.
باقری، مصباح‌الهدی، و حسینی، سیدمحمدحسین (۱۳۹۵). مدیریت تبلیغ و دعوتِ رسول اعظمn در برخورد با اهل کتاب با تأکید بر قرآن کریم؛ مقایسه‌ای با مفهوم بازاریابی اجتماعی. اندیشه مدیریت راهبردی، 10(19)، ص59-83.
باقری، مصباح‌الهدی، سپهری، مهدی، و مسعودی‌پور، سعید (۱۳۹۲). تبیین جایگاه سنت رزق و اعتقاد به آن در کسب و کار از دیدگاه قرآن کریم. مدیریت اسلامی، 21(87)، ص255-287.
باقری، مصباح‌الهدی، کاظمی نجف‌آبادی، محمدرضا (۱۳۹۲). تبیین الگوی رهبری قوم بنی‌اسرائیل به دست حضرت موسیj؛ پژوهشی قرآنی. اندیشه مدیریت راهبردی، 7(14)، ص157-188.
باقری، مصباح‌الهدی، و محمدی، مهدی (۱۳۹۵). مؤلفه‌های مدیریت ارتباط با مشتری از دیدگاه اسلام. مدیریت اسلامی، 24(94)، ص105-130.
بخشی، علی‌اکبر، و نقی‌پورفر، ولی‌الله (۱۳۹۴). تبیین مبانی و مؤلفه‌های شناختی تأثیرگذار بر تصمیم‌گیری در مدیریت اسلامی. اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، 4(10)، ص25-48.
برزگرنژاد، طیبه (۱۴۰۰). رشد معنوی از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). استان خراسان رضوی: دانشگاه پیام نور
بیات، عبدالحمید، محمددینی، محسن، صادقی، مجید و حیدری دلگرم، محمدمهدی (۱۳۹۵). بررسی ویژگی‌های استعدادی فرماندهان نظامی از منظر قرآن کریم. مدیریت اسلامی، 24(97)، ص161-186.
پورجهانی، نرگس (۱۴۰۲). الگوی تصمیم‌گیری بر اساس رویکرد شناختی و اسلامی: مقاله مروری. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی (مؤسسه آموزش عالی نگاره)، 6(66)، ص445-466.
چابکی، ام‌البنین، خادمی، فاطمه، صادقی، عشرت (۱۳۹۴). بازشناسی عوامل رهبری حضرت موسیj با تأکید بر سوره طه. مدیریت اسلامی، 23(90)، ص159-182.
چیت‌سازیان، علیرضا، و جوانعلی‌آذر، مرتضی (۱۳۹۴). نقطه‌های آغاز در مدیریت اسلامی. تهران: دانشگاه امام صادقj.
حدادزاده، مهدی (۱۳۹۷). تدوین مدل اسلامی شهود در تصمیم‌گیری راهبردی. مدیریت در دانشگاه اسلامی، 7(1)، ص179-199.
حمزه‌پور، مهدی، و عزیزی، سیدمهدی (۱۴۰۰). گام‌های کاربردی‌سازی تصمیم‌گیری با رویکرد اسلامی، تهران: مؤسسه فرهنگی و هنری عصر اطلاعات.
حیدری، لیلا (۱۳۹۸). موانع فرهنگی رشد و تکامل جامعه از منظر قرآن کریم با تأکید بر جامعه افغانستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، قم: دانشگاه جامعة المصطفی العالمیه.
دانایی‌فرد، حسن (۱۳۹۵). روش‌شناسی مطالعات دلالتپژوهی در علوم اجتماعی و انسانی: بنیان‌ها، تعاریف، اهمیت، رویکردها و مراحل اجرا. روش‌شناسی علوم انسانی، 22(86)، ص39-71.
دهواری‌زادگان، طیبه (۱۳۹۸). عوامل و موانع رشد معنوی در خانواده از منظر قرآن کریم. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. یزد: دانشگاه پیام نور.
دیالمه، نیکو، و برادران حقیر، مریم (۱۳۸۹). مفهوم رشد و توسعه انسانی در دیدگاه اسلام و غرب. پژوهش‌های علم و دین، 1(2)، ص45-71.
رازینی، روح‌الله، و عزیزی، سیدمهدی (۱۳۹۴). طراحی الگوی تصمیم‌گیری با رویکرد اسلامی. مدیریت اسلامی، 23(93)، ص73-100.
راغب اصفهانی، حسین (۱۴۰۴). المفردات فی غریب القرآن. تهران: دفتر نشر الکتاب.
رحمان‌سرشت، حسین، و محمدی‌نسب، مهدی (۱۳۸۹). الگوی تصمیم‌گیری راهبردی در رویکرد اسلامی. مطالعات دفاعی استراتژیک، 10(39)، ص9-32.
رحمانی، نیما (۱۳۹۵). بررسی نقش وحی در تصمیم‌گیری عقلانی-شهودی. اسلام و مدیریت، 5(10)، ص29-52.
رسولیان، علی، خواجه‌ور‌بنادکی، کمال، و عاصی‌مذنب، ابوالقاسم (۱۳۹۹). بررسی مفهوم رشد فردی در روایات اسلامی و قرآن. مطالعات قرآنی، 11(43)، ص489-513.
رضائیان، علی، و عبدالهی نیسیانی، علی (۱۳۹۲). ارائه و تبیین مدل سیستمی رفتار انسان از منظر قرآن کریم. چشم‌انداز مدیریت دولتی، 4(16)، ص89-113.
سیدجوادین، سیدرضا، سعادت نهاد، محمدحسین، امیری، مجتبی، و لسانی فشارکی، محمدعلی (۱۴۰۰). شناسایی شایستگی‌های مدیران اصلح؛ تحقیق موضوعی در قرآن کریم. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 13(46)، ص85-114.
شاکر، محمدکاظم (۱۳۷۸الف). سیر تکاملی رشد در قرآن کریم. مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، 7(20)، ص43-57.
شاکر، محمدکاظم (۱۳۷۸ب). مبانی رشد و لوازم آن در قرآن کریم. مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، 7(19)، ص62-79.
صائب، مریم‌السادات (۱۴۰۲). نقش ناکامی در رشد انسان با تکیه بر قصص حضرت موسیj در قرآن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. اصفهان: دانشکده دانشگاه اصفهان، دانشکده اهل‌بیتb.
صفوی، سیدعلیرضا، بهشتی، سعید، اکرمی، سیدکاظم، و صمدی، معصومه (۱۳۹۶). بنیان‌های رشد آدمی بر مبنای سخنان امام علیj. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 25(35)، ص91-114.
عابدی‌جعفری، حسن، و معصومی‌مهر، حمیدرضا (۱۳۹۲). مدیریت اسلامی (مدل‌ها و موانع تحقق آن در جامعه و سازمان‌ها)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
عبدالحسین‌زاده، محمد، کمالیان، سیدیوسف، و عبدالحمید، مهدی (۱۳۹۶). استخراج فرآیند رشد جامعه اسلامی با تأکید بر سوره حجرات. مطالعات قرآنی، 8(30)، ص9-35.
عزیزی، سیدمهدی (۱۳۹۷). تبیین مبانی تصمیم‌گیری اسلامی در سازمان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه امام صادقj.
عزیزی، سیدمهدی، بختیاری، حسین، و بهمن‌آبادی، محمدجواد (۱۳۹۶). تصمیم‌گیری اسلامی حجیت‌محور و جایگاه آن در کاربردی‌سازی تصمیم‌گیری اسلامی. تحقیقات بنیادین علوم انسانی، 9(3)، ص25-42.
عزیزی، سیدمهدی، عزیزی، سیدمجتبی، و لطیفی، میثم (۱۳۹۶). بررسی و نقد تأثیر مکتب فایده‌گرایی بر نظریه‌های تصمیم‌گیری و مقایسه آن با نظریه رشد اسلامی. مدیریت اسلامی، 25(2)، ص35-63.
عسگری، زهرا، نوروزی، رضاعلی، و محمدی چابکی، رضا (۱۳۹۵). مفهوم‌شناسی محرومیت در قرآن کریم و نقش آن در رشد و تربیت انسان. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 24(33)، ص9-29.
عظیم‌زاده اردبیلی، فائزه، و افضلی قادی، منا (۱۳۹۹). تحلیلی بر بایسته‌های تصمیم‌گیری مشورتی براساس آموزههای اسلامی. مدیریت اسلامی، 28(111)، ص39-76.
علم‌الهدی، جمیله، قاسم‌زاده، عاتکه، و مهاجر دارابی، هاجر (۱۳۹۸). مفهوم‌شناسی «استعداد» به‌مثابه یکی از عوامل رشد در قرآن از منظر علامه طباطبایی و صدرالمتالهین. آموزههای قرآنی، 16(30)، ص27-54.
علی‌اکبری، حسن، و رمضانی، حسین (۱۳۹۱). بررسی پایه‌های نظری موضوع تصمیم‌گیری مبتنی بر اخلاق اسلامی. مدیریت اسلامی، 20(84)، ص149-175.
فروزنده دهکرد، لطف‌الله، و شهابی، مریم (۱۳۹۴). طراحی الگوی تصمیم‌گیری اسلامی بر اساس نقش عقل، وحی و شهود بر مبنای نظام ارزشی اسلام. اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، 5(1 (پیاپی 11))، ص117-135.
فروزنده دهکردی، لطف‌الله، محمودی میمند، محمد، عابسی، سعید، و حدادزاده، مهدی (۱۳۹۴). شناسایی عوامل و مؤلفه‌های شهود در تصمیم‌گیری از دیدگاه قرآن کریم. مدیریت سازمانهای دولتی، 3(12)، ص90-107.
فضلی، کبری (۱۳۹۳). عوامل و مصادیق رشد و غیّ در سوره مریمB . پایان‌نامه کارشناسی ارشد. قم: دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم.
قیاسی کارگر مقدم، مهدی، حسین‌زاده رودی، محمد، و رحیمی دون، مرتضی (۱۳۹۸). بررسی نقش مدیریت خواهش‌ها در تصمیم‌گیری از منظر قرآن کریم. مدیریت در اسلام، 14(39)، ص38-44.
قیوم‌زاده، محمود، و شاه‌بازپور، حسین (۱۳۹۳). الگوی قرآن‌شناخت پیشرفت (رشد) با تأکید بر بعد فردی انسان. دانشنامه علوم قرآن و حدیث، 1(2)، ص91-130.
گلچین کوهی، محمد، رضایی صوفی، مرتضی، و کشاورز، لقمان (۱۳۹۸). الگوی تصمیم‌گیری مبتنی بر ارزش‌های راهبردی اسلامی. مدیریت اسلامی، 27(109)، ص77-103.
لسانی فشارکی، محمدعلی، و مرادی زنجانی، حسین (۱۳۹۱). روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
محقق‌حلی، جعفر بن حسن (۱۴۰۸). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. ج 2، تهران: مؤسسه اسماعیلیان.
حمدی، ابوالفضل، حجازی‌فر، سعید، و قاسمی‌نژاد، یاسر (۱۳۹۵). باورهای مؤثر در هدایت و کنترل رفتارهای سازمانی از دیدگاه آیات منتخب قرآن کریم. مدیریت اسلامی، 24(94)، ص131-158.
محمدی ری‌شهری، محمد (۱۳۹۱). اخلاق مدیریت در اسلام. قم: دارالحدیث.
محمودی، جعفر (۱۳۷۹). چیستی مدیریت اسلامی در بوته نقد. فصلنامه دانش مدیریت، (51)، ص3-23.
مختاریان‌پور، مجید، و احمدی، وحید (۱۴۰۱). طراحی الگوی توسعه منابع انسانی سازمان با تکیه بر نظریه رشد اسلامی. مدیریت اسلامی، 30(1)، ص83-112.
مسترحمی، سید عیسی، و فاطمی، اکرم سادات (۱۳۹۷). آسیب‌های بینشی پیشرفت از منظر قرآن کریم. مطالعات قرآن و علوم، 2(3)، ص47-61.
مصباح‌یزدی، محمدتقی (۱۳۹۴). پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی. قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینىH.
مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۸۴). نقد و بررسی مکاتب اخلاقی. محقق: احمدحسین شریفی، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینىH.
مطهری، مرتضی (۱۳۹۰). امامت و رهبری. تهران: صدرا.
معینی نجف‌آبادی، مریم (۱۳۹۴). معناشناسی رشد در قرآن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشکده دانشگاه خوارزمی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
موسوی کاشی، زهره، پورمحمدی رودسری، رضا، جعفری، حسن، صیاد، آرزو ، و موفق، ابوالفضل (۱۳۹۷). تصمیم‌گیری مدیران حوزه سلامت با رویکرد اسلامی، مبانی نظری نگرش و رویکرد اسلام در فرایند تصمیم‌گیری. پژوهش در دین و سلامت، 4(3)، ص103-117.
میرباقری، سیدمحسن، و رفیعی آتانی، عطاءالله (۱۴۰۱). طراحی الگوی تصمیم‌گیری جمعی با استفاده از مبانی اسلامی. مدیریت در دانشگاه اسلامی، 11(1)، ص49-80.
نبوی، محمدحسن (۱۳۷۶). مدیریت اسلامی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
نجفیان، مهدی، و لسانی، محبوبه (۱۳۹۲). تصمیم‌گیری، کلید مدیریت اسلامی. تهران: انتشارات آذرین مهر.
نیون، دان مک (۱۴۰۳). کتاب اخلاق خلاق، درآمدی بر اخلاق نظری و عملی، ترجمه ادیب فروتن. تهران:
وجدانی، فاطمه، و ایمانی، محسن (۱۳۹۱). تحلیل مفهوم «رشد» با تکیه بر آیات قرآن کریم. پژوهش در مسائل تعلیم تربیت اسلامی، 20(16)، ص11-35.
References
* The Holy Quran.
Abdul-Hosseinzadeh, Mohammad; Kamalian, Seyyed Yousef; and Abdul-Hamid, Mehdi. (2017). Extracting the process of growth of Islamic society with emphasis on Surah Al-Hujurat. Quranic Studies, 8(30), 9-35. [In Persian].
Abedi Jafari, Hassan; and Masoumi Mehr, Hamid Reza. (2013). Islamic Management (Models and Obstacles to Its Realization in Society and Organizations). Qom: Research Institute of Hawzah and University. [In Persian].
Afjei, Seyyed Ali Akbar. (1985). Islamic Management. Jihad Daneshgahi. [In Persian].
Akbari, Sahib Ali. (2009). A Deliberation on the Meaning of Rushd in the Stories of the Holy Qur’an. Quran and Hadith Studies, 41(83), 9-36. [In Persian].
Alam-ul-Huda, Jamila; Ghasemzadeh, Atika; and Mohajer Darabi, Hajar. (2019). The Conceptism of ‘Talent’ as a Growth Factor in the Verses of the Holy Quran from the Perspective of Allameh Tabataba’i and Sadr al-Muta’allihin. Quranic Doctrines, 16(30), 27-54. [In Persian].
Ali Akbari, Hassan; and Ramezani, Hossein. (2012). Deliberating Theoretical Bases of Decision-making Based on Islamic Ethics. Islamic Management, 20(84), 149-175. [In Persian].
Allahyari Bozanjani, Ahmad; Rahimnia, Fariborz; Mortazavi, Saeed; and Ansari, Mohammad Ali. (2017). Discovering the shaping factors, characteristics and components of human resources being jihadi from the perspective of the Holy Quran. Human Resources Management Research, 9(30), 128-151. [In Persian].
Al-Rasoul, Susan; and Karimpour, Mahnaz. (2019). Obstacles to growth and perfection in the supplication of Makarem al-Akhlaq and the Holy Quran. Bayyenat (Imam Reza Islamic Education Institute), 26(103-104), 191-205. [In Persian].
Amiri, Alinaghi; and Abedi Jafari, Hassan. (2013). Islamic Management: Approaches. (Seyed Ali Alavi, editor). Tehran: Samt. [In Persian].
Asgari, Zahra; Norouzi, Reza Ali; and Mohammadi Chabaki, Reza. (2016). The conceptualization of deprivation in the Holy Quran and its role in human growth and education. Research on Islamic Education Issues, 24(33), 9-29. [In Persian].
Azar, Adel; and Rajabzadeh, Ali. (2019). Multi-attribute Approach to Applied Decision Making (MADM). Negahe Danesh. [In Persian].
Azimzadeh Ardebili, Faezeh; and Afzali Qadi, Mona. (2012). An Analysis of the Requirements of Advisory Decision Making on the Basis of the Islamic Teachings. Islamic Management, 28(111), 39-76. [In Persian].
Azizi, Seyyed Mahdi. (2018). Explaining the Fundamentals of Islamic Decision Making in Organizations, Master’s Thesis, Tehran: Imam Sadiq University (PBUH). [In Persian].
Azizi, Seyed Mahdi; Azizi, Seyed Mojtaba; and Latifi, Meysam. (2017). A Critical Study of the Effect of Utilitarianism on Decision-Making Theories and Comparing It with Islamic Growth (Rushd) Theory. Islamic Management, 25(2), 35-63. [In Persian].
Azizi, Seyed Mehdi; Bakhtiari, Hossein; and Bahmanabadi, Mohammad Javad. (2017). Authenticity-based Islamic decision-making and its place in the application of Islamic decision-making. Fundamental Research in the Humanities, 9(3), 25-42. [In Persian].
Bagheri, Mesbaholhoda; and Hosseini, Seyyed Mohammad-Hossein. (2016). Preaching and Da’wah Management of Prophet Mohammad (PBUH) Vis-à-vis the People of the Scripture Based on the Holy Quran; a Comparison With Social Marketing. Strategic Management Thought, 10(19), 59-83. [In Persian].
Bagheri, Mesbaholhoda; Sepehri, Mahdi; and Masoodipour, Saeed. (2013). Elaborating Status of Sustenance Law and Believing in It in Business from the Holy Quran. Islamic Management, 21(87), 255-287. [In Persian].
Bagheri, Mesbaholhoda; and Kazemi Najafabadi, Mohammad Reza. (2013). Explaining Leadership Pattern of Israel by Moses (PBUH); A Quranic Research. Strategic Management Thought, 7(14), 157-188. [In Persian].
Bagheri, Mesbaholhoda; and Mohammadi, Mehdi. (2016). Islamic Point of View Concerning Components of Customer Relationship Management. Islamic Management, 24(94), 105-130. [In Persian].
Bakhshi, Ali Akbar; and Naghipourfar, Valiallah. (2015). The Explanation of the Principles and Cognitive Components Affecting on Decision Making in Islamic Management. Islam and Management Research, 4(10), 25-48. [In Persian].
Barzegarnejad, Tayyebeh. (1400). Spiritual Growth from the Perspective of Verses and Narrations, Master’s Thesis. Payam Noor University, Khorasan Razavi Province. [In Persian].
Bayat, Abdulhamid; Mohammaddini, Mohsen; Sadeghi, Majid; and Heidari Delgarm, Mohammad Mehdi. (2016). An Investigation of Talent-Related Characteristics of Military Commanders in the Holy Quran. Islamic Management, 24(97), 161-186. [In Persian].
Chaboki, Ummolbanin; Khademi, Fatima; and Sadeghi, Ishrat. (2015). Identifying the factors of the leadership of Prophet Moses (AS) with emphasis on Surah Taha. Islamic Management, 23(90), 159-182. [In Persian].
Chitsazian, Alireza; and Javanali-Azar, Morteza. (2015). Starting Points in Islamic Management. Tehran: Imam Sadeq University (AS). [In Persian].
Cyert, Richard Michael; & March, James G. (1963). A Behavioral Theory of the Firm. Prentice-Hall.
Danaeifard, Hassan. (2016). Methodology of Denotational Studies in Social Sciences and Humanities: Foundations, Definitions, Importance, Approaches and Implementation Stages. Methodology of Humanities, 22(86), 39-71. [In Persian].
Dehvarizadegan, Tayyebeh. (2019). Factors and Obstacles to Spiritual Growth in the Family from the Perspective of the Holy Quran. Master’s Thesis. Yazd: Payam Noor University. [In Persian].
Dialameh, Nikoo; and Baradaran Haghir, Maryam. (2009). Concepts of Human Growth and Development according to Islam and West. Science and Religion Studies, 1(2), 45-71. [In Persian].
Drucker, Peter F. (2006). THE Effective Executive: The Definitive Guide to Getting the Right Things Done. Harper Business.
Eidi, Farahnaz. (2016). Investigating the causes and factors of the growth and development of society in the Quran and Hadith, Master’s thesis. Bakhtar Institute of Higher Education University. [In Persian].
Fazli, Kubra. (2014). Factors and Examples of Growth and Decline in Surah Maryam (PBUH), Master’s Thesis. Holy Quran University of Sciences and Education. [In Persian].
Foruzandeh Dehkordi, Lotfollah; Mahmoudi Meymand, Mohammad; Abesi, Saeed; and Haddadzadeh, Mehdi. (2015). Identifying the factors and components of intuition in decision-making from the perspective of the Holy Quran. Management of Government Organizations, 3(12), 90-107. [In Persian].
Foruzandeh Dehkord, Lotfollah; and Shahabi, Maryam. (2015). Designing an Islamic decision-making model based on the role of reason, revelation, and intuition based on the Islamic value system. Islam and Management Research, 5(1 (11th issue), 117-135. [In Persian].
Fulop, Janos. (2005). Introduction to decision making methods. Hungarian Academy of Sciences.
Gass, Saul I. (1985). Decision Making, Models, and Algorithms. John Wiley & Sons.
Golchin Koohi, Mohammad; Rezaei Sofi, Morteza; and Keshavarz, Loghman. (2019). The Model of Decision Making on the Basis of Islamic Strategic Values. Islamic Management, 27(109), 77-103. [In Persian].
Haddadzadeh, Mehdi. (2018). Designing the Islamic Model of Intuition in Strategic Decision-Making. Management in The Islamic University, 7(1), 179-199. [In Persian].
Hamzepour, Mehdi; and Azizi, Seyyed Mehdi. (2021). Steps to implement decision-making with an Islamic approach. Information Age Cultural and Artistic Institute. [In Persian].
Heidari, Leila. (2019). Cultural Obstacles to the Growth and Development of Society from the Perspective of the Holy Quran with Emphasis on Afghan Society, Master’s Thesis. Al-Mustafa University. [In Persian].
Kymlicka, Will. (2002). Contemporary Political Philosophy: An Introduction. Oxford University Press.
Lesani Fasharaki, Mohammad Ali; and Moradi Zanjani, Hossein. (2012). Thematic Research Method in the Holy Quran. Boostan Ketab Institute. [In Persian].
Lindblom, Charles E. (1959). The Science of Muddling Through. Public Administration Review, 19(2), 79-88.
Lotfi, Amirali; and Mirza, Abdulhashem. (2017). Approaches to theorizing decision-making verses in Islamic management sources. Quran and Science, 11(20), 49-75. [In Persian].
Mahmoudi, Jafar (1990). What is Islamic management in the crucible of criticism. Journal of Management Knowledge, (51), 3-23. [In Persian].
Mesbah Yazdi, Mohammad Taqi. (2015). Prerequisites of Islamic Management. Imam Khomeini Educational and Research Institute (Quds-e-Sar). [In Persian].
Mesbah Yazdi, Mohammad Taqi. (2005). Critique and Review of Moral Schools. (Ahmad Hossein Sharifi, researcher). Imam Khomeini Educational and Research Institute (Quds-e-Sar). [In Persian].
Mirbagheri, Seyyed Mohsen; and Rafiei Atani, Ataullah. (2022). Designing a Collective Decision-Making Model Using Islamic Principles. Management in Islamic University, 11(1), 49-80. [In Persian].
Moeini Najafabadi, Maryam. (2015). Semantics of Growth in the Quran. Master’s Thesis, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University. [In Persian].
Mohaghegh Helli, Jafar bin Hassan. (1990). Islamic Laws in Halal and Haram Issues. Vol. 2, Ismailian Institute.
Mohammadi, Abolfazl; Hejazifar, Saeed; and Ghasemi-nejad, Yaser. (2016). Effective Beliefs in Controlling and Directing Organizational Behavior in the Selected Verses of the Holy Quran. Islamic Management, 24(94), 131-158. [In Persian].
Mohammadi Reyshahri, Mohammad. (2012). Management Ethics in Islam. Darul Hadith Publishing Organization. [In Persian].
Mokhtarianpour, Majid; and Ahmadi, Vahid. (1401). Designing Organizational Human Resource Development Model on the Basis of the Martyr Motahhari’s Theory of Growth. Islamic Management, 30(1), 83-112. [In Persian].
Mostarhami, Seyed Isa; and Fatemi, Akram Sadat. (2018). Visionary Damages of Progress from the Perspective of the Holy Quran. Quran and Science Studies, 2(3), 47-61. [In Persian].
Motahari, Morteza. (2011). Imamate and Leadership. Tehran: Sadra. [In Persian].
Mousavi Kashi, Zohreh; Pourmohammadi Roudsari, Reza; Jafari, Hassan; Sayyad, Arezo; and Mofavq, Abolfazl. (2018). Decision-making of health managers with an Islamic approach, theoretical foundations of Islamic attitude and approach in the decision-making process. Research on Religion and Health, 4(3), 103-117. [In Persian].
Nabavi, Mohammad Hassan. (1997). Islamic Management. Islamic Propaganda Office of Qom Seminary. [In Persian].
Nadolna, Katarzyna Koziot; & Beyer, Karolina. (2021). Determinants of the decision-making process in organizations. Procedia Computer Science, 192, 2375-2384.
Najafian, Mehdi; and Lisani, Mahboobeh. (2013). Decision-making, the key to Islamic management. Azarian Mehr Publications. [In Persian].
Niven, Don Mack. (2023). Creative Ethics: An Introduction to Theoretical and Practical Ethics. (Adib Forotan, translator). Tehran. [In Persian].
Pourjahani, Narges. (2022). Decision-making model based on cognitive and Islamic approach: a review article. Studies in Psychology and Educational Sciences (Negareh Institute of Higher Education), 6(66), 445-466. [In Persian].
Qayyumzadeh, Mahmoud; and Shahbazpour, Hossein. (2014). The Quranic Knowledge Model of Progress (Rushd) with Emphasis on the Individual Dimension of Man. Encyclopedia of Quranic and Hadith Sciences, 1(2), 91-130. [In Persian].
Qiyassi Kargar Moghadam, Mehdi; Hosseinzadeh Rudy, Mohammad; and Rahimi Don, Morteza. (2019). Investigating the role of desire management in decision-making from the perspective of the Holy Quran. Management in Islam, 14(39), 38-44. [In Persian].
Ragheb Esfahani, Hossein. (1985). Al-Mufardat in Gharib al-Qur’an. Book publishing office.
Rahman-Sarasht, Hossein; and Mohammadinasab, Mehdi. (2009). Strategic Decision-Making Model in the Islamic Approach. Strategic Defense Studies, 10(39), 9-32. [In Persian].
Rahmani, Nima. (2016). Investigating the role of revelation in rational-intuitive decision-making. Islam and Management, 5(10), 29-52. [In Persian].
Rasoulian, Ali; Khajehvar-Banadaki, Kamal; and Asi-Madznab, Abu al-Qasim. (2012). A study of the concept of personal growth in Islamic narrations and the Quran. Quranic Studies, 11(43), 489-513. [In Persian].
Razini, Ruhollah; and Azizi, Seyyed Mehdi. (2015). Designing A Decision Making Model With an Islamic Approach. Islamic Management, 23(93), 73-100. [In Persian].
Rezaian, Ali; and Abdollahi Nissiani, Ali. (2013). Presenting and explaining the systemic model of human behavior from the perspective of the Holy Quran. Public Administration Perspective, 4(16), 89-113. [In Persian].
Robbins, Stephen P. (2000). Managing Today! Prentice Hall.
Saeb, Maryam Al-Sadat. (2023). The role of failure in human growth based on the stories of Prophet Moses (AS) in the Quran, Master’s thesis. Faculty of Isfahan University, Faculty of Ahlul Bayt (AS). [In Persian].
Safavi, Seyyed Alireza; Beheshti, Saeed; Akrami, Seyyed Kazem; and Samadi, Masoumeh. (2017). The foundations of human development based on the words of Imam Ali (peace be upon him). Research on Islamic Education Issues, 25(35), 91-114. [In Persian].
Seyedjavadin, Seyed Reza; Saadat Nohad, Mohammad Hossein; Amiri, Mojtaba; and Lasani Fasharaki, Mohammad Ali. (1400). Identification of the Competencies of the Righteous Managers: A Thematic Analysis of the Holy Quran. Research in Human Resource Management, 13(46), 85-114. [In Persian].
Shaker, Mohammad Kazem. (1999). The Evolutionary Course of Growth in the Holy Quran. Historical Studies of the Quran and Hadith, 7(20), 43-57. [In Persian].
Shaker, Muhammad Kazem. (1999). The foundations of growth and its requirements in the Holy Quran. Historical Studies of the Quran and Hadith, 7(19), 62-79. [In Persian]
Simon, Herbert A. (1987). Making Management Decisions: the Role of Intuition and Emotion. The Academy of Management Executive, 1(1), 57-64.
Sugden, Robert; & Williams, Alan. (1978). The Principles of Practical Cost-Benefit Analysis. Oxford University Press.
Vojdani, Fatemeh; and Imani, Mohsen. (2012). Analysis of the concept of “growth” based on verses of the Holy Quran. Research on Islamic Education Issues, 20(16), 11-35. [In Persian].
)