طراحی الگوی مفهومی بررسی تطورات سیاستی در حکمرانی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، مدیریت، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

چکیده

مقدمه و اهداف
در فرایند سیاستگذاری، بررسی تطورات سیاستی در هر مسأله یا موضوع، امری است اجتناب‌ناپذیر، تا بتوان تجربیات گذشته را چراغ راه آینده سیاستگذاری قرار داد. این امر مستلزم استخراج مدلی درخور است که با آن بتوان توصیف هوشمندانه از عملکرد واقعی سیاستگذار در دستیابی به اهدافش ارائه کرد. فقدان مدلی شایسته در بررسی‌ها، انتزاعی بودن مدل‌ها، عدم پوشش پروسه‌های واقعی خط‌مشی‌گذاری در بررسی‌ها، فاصله گرفتن سیاستگذار از تکالیف کلان و استغراق در جزئیات، مهم‌ترین براهینی است که مُثبت احتیاج سیاستگذاران، بویژه سیاستگذاران حوزه فرهنگ به برخورداری از الگویی شایسته در این خصوص است. هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی مفهومی کارآمد و موثر در بررسی تطورات سیاستی در حکمرانی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است.
 
روش
با انتفاع از اسلوب تحقیق اکتشافی و استراتژی تئوری مفهوم‌سازی بنیادی و با مصاحبه با 61 نفر از متخصصین و دست‌اندرکاران در دستگاه‌ها و نهادهای ذیربط، مدل مذکور استخراج شد. بمنظور تحلیل داده‌ها از شیوه‌ مقایسه مداوم در مراحل کدگذاری باز، محوری و گزینشی بهره گرفته شده است. مبتنی بر کدگذاری‌های صورت گرفته، نخست 870 کد اولیه، مشخص شد.




 
 




بررسی روایی تحقیق، بر عهده مصاحبه‌شوندگان و متخصصین بوده که مورد تأیید قرار گرفته است. همچنین با بهره‌برداری از شیوه‌ مطالعة حسابرسی فرآیند پایایی تحقیق نیز مورد تأیید قرار گرفت.
نتایج
تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که الگوی مفهومی بررسی تطورات سیاستی در حکمرانی فرهنگی ج.ا.ا، یک ماتریس سه بُعدی، واجد 11 طبقه (نوع فعالیت سیاستی) به جهت فرایندی و 11 مقوله (جنس فعالیت سیاستی) به جهت شکلی و هشت دسته به جهت محتوایی می‌باشد.
 
بحث و نتیجه‌گیری
انواع فعالیت های سیاستی شامل موارد زیر است:

اجرایی و تصدی‌گرایانه (مباشرتی)
حمایت معنوی (هدایتی)
حمایت مادی
مشارکتی (سهیم در اجرا)
سیاستگذاری و برنامه‌ریزی
تقنینی
نظارتی
صدور مجوز
هماهنگی تعاملاتی
ستادی مدیریتی عمومی
تقابل با جریان توسعه‌ای و ترویجی

 
جنس فعالیت های سیاستی شامل موارد زیر می باشد:

آموزشی
پژوهشی
هنری
استعدادیابی
حفظ و نگهداری آثار موسیقیایی
مالکیت مادی و معنوی اثر
تبلیغی ترویجی
رسانه ای
تملک و تجهیزات نرم افزاری و سخت افزاری
مجازی و رسانه‌های دیجیتال
ستادی و مدیریتی تخصصی

 
هشت دسته محتوایی نیز شامل موارد زیر است:

عرفی‌گرایی یا سکولاریزیم
دموکراتیزاسیون
توسعه‌گرایی و مدرنیزاسیون
ملی‌گرایی در سایه امت گرایی
اصلاحات اجتماعی و اقتصادی
خانواده‌گرایی
شریعتمداری
انقلابی‌گری

در پایان، پیشنهاد می‌شود با بهره‌گیری از مدل ارائه شده در این تحقیق و با استفاده از شیوه‌‌های علمی و کاربردی، آسیب‌های نظام حکمرانی و سیاستگذاری فرهنگی شناسایی و مبتنی بر آن سیاست‌های کلان و بخشی جمهوری اسلامی ایران در حوزه فرهگ، تدوین گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing a Conceptual Model for the Investigation of Policy-Making Developments in the Cultural Governance of the Islamic Republic of Iran: Using Grounded Theory

نویسنده [English]

  • Hossein Parkan
Assistant Professor, Management, Islamic Science and Culture Research Institute, Qom, Iran
چکیده [English]

Introduction and Objectives:
In the policy-making process, it is necessary to review the policy developments in each issue; to make the past experiences a beacon for future policy-making. This requires the production of an appropriate model that provides an intelligent description of the actual performance of policy in achieving its goals. The lack of a proper model in the studies, the abstractness of the models, the lack of coverage of the real policy-making processes in the studies and the avoidance of taking policy from macro tasks and absorbing details are the most important arguments that seem to be positive for policymakers, especially policymakers in the field of culture. The current research aims to design an efficient conceptual model and management in the investigation of governance policies in the Islamic culture of the Islamic Republic of Iran.
 
Method:
Therefore, by taking advantage of the exploratory research style and grounded theory strategy and by interviewing 61 experts, the mentioned model was extracted. To analyze the data, the method of continuous comparison was used in the stages of open, central, and selective coding. Based on the coding, the first 870 primary codes were determined.
The validity of the research was verified by the interviewees and experts. Also, by using the method of audit study, the reliability of the research process was confirmed.
 
Results
The analysis of the data showed that the conceptual model for investigating policy developments in the cultural governance of the Islamic Republic of Iran is a three-dimensional matrix that has 11 classes, 11 categories, and eight categories from a content point of view.
 
Discussion and Conclusions:
Types of political activities include the following:

executive and corporate-oriented (community)
Spiritual support (guidance)
Material support
Participatory (participating in implementation)
Policy making and planning
Legal
Supervisory
Licensing
Interactive coordination
General management headquarters
Opposition to development and promotion flow

The types of political activities include the following:

Educational
Research
Henry
Talent search
Preservation of musical works
Material and intellectual ownership of the work
Promotional advertising
Media
Software and hardware acquisition and equipment
Virtual and digital media
Specialized headquarters and management

Eight content categories also include the following:

Secularism or secularism
Democratization
Developmentalism and modernization
Nationalism in the shadow of "Ummah-ism"
Social and economic reforms
Family Orientation
Religiosity
Revolutionism

In the end, it is suggested that by using the model presented in this research and using scientific and practical methods, the damage of the governance system and cultural policymaking should be identified and based on that, macro and sectoral policies of the Islamic Republic of Iran in the field of culture should be formulated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Policy making
  • Policy developments
  • Model design
  • Grounded theory
  • Culture
  • Governance
  1. اسمیت، فیلیپ (1393). درآمدی بر نظریه فرهنگی. ترجمه حسن پویان. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
  2. ایمان جاجرمی، حسین (1384). بررسی جامعهشناختی عوامل مؤثر بر کارایی شوراهای شهر در توسعه محلی. پایان‌نامه دکترای جامعه‌شناسی به راهنمایی مصطفی ازکیا. دانشکده علوم اجتماعی. دانشگاه تهران، ایران.
  3. ایوبی، حجت‌الله (1388). سیاست‌گذاری فرهنگی در فرانسه: دولت و هنر. تهران: سمت.
  4. الوانی، مهدی (1387). تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی دولتی. تهران: سمت.
  5. پرکان، حسین (1402). دوراهی‌ها: موقعیت سازهای هرمنوتیکی در سیاست‌گذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. قم: انتشارات دانشگاه باقرالعلومj.
  6. حسین‌لی، رسول (1379). اصول و مبانی سیاست فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: آنا.
  7. خلیلی عراقی، منصور، و میرزایی قزانی، مجید (1393). روش‌های مدل‌سازی تطوری در اقتصاد (با تأکید بر عناصر مشترک سازنده آنها). فصلنامه علمی پژوهشی برنامه‌ریزی و بودجه، 19 (2)، 47−
  8. خنیفر، حسین، و مسلمی، ناهید (1396). اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی: رویکردی نو و کاربردی. تهران: نگاه دانش.
  9. دانایی‌فرد، حسن، و اسلامی، آذر (1389). کاربرد استراتژی پژوهشی نظریه مفهوم‌سازی بنیادی در عمل؛ ساخت نظریه بی‌تفاوتی سازمانی. تهران: دانشگاه امام صادقj.
  10. جانباز، دیان، و بیات، مجید (1390). آسیب‌شناسی مبانی و فرآیند سیاست‌گذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران. چاپ اول. تهران: نشر قومس.
  11. رضایی، شمس‌الدین (1396). طراحی مدل درآمدزایی باشگاه‌های فوتبال ایران: با رویکرد گراندد تئوری. پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 6 (23)، 101−
  12. ساروخانی، باقر (1370). مدل‌های علّی. نامه علوم اجتماعی. جلد دوم، 2 (5)، 1−
  13. فروزنده، لطف‌الله، و وجدانی، فؤاد (1388). سیاست‌گذاری عمومی چیست؟ اطلاعات سیاسی و اقتصادی. پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 269 و 270، 180−
  14. منوریان، عباس (1379). از دولت خوب تا حکومت‌داری خوب. مدیریت دولتی، 48−
  15. نائینی، علی‌محمد (1389). درآمدی بر مدیریت فرهنگی. تهران: ساقی.
  16. شورای‌عالی انقلاب فرهنگی(1392). نقشه مهندسی فرهنگی کشور.
  17. Bruegge, B., & Dutoit, A, H., (2010). Object Oriented Software Engineering Using UML: Patterns, and Java™, Technical University of Munich Department of Computer Science Munich, Germany and Carnegie Mellon University School of Computer Science Pittsburgh, PA, United States, Third Edition.
  18. Barker, Chris. (2004). The Sage dictionary of cultural studies. London,T housand Oaks, Calif: Sage Publications.
  19. Buse, K., Mays, N., Walt, G., (2012). Making Health Policy, McGrawHill International.
  20. Carvalho, V. A., & Almeida, J. P. A., (2018). Toward a well−founded theory for multilevel conceptual modeling. Software & Systems Modeling, 17(1), 205–231.
  21. Dunn, William N. (Ed.) (2003). Public policy analysis. An introduction. 3rd ed. Harlow: Prentice Hall.
  22. Frigg, R., & Hartmann, S., (2012). Models in Science. In: Zalta, E.N. the Stanford encyclopedia of philosophy. [Retrieved:24th July 2016]. from:http://plato.stanford.edu/archives/fall2012/entries/models−science/
  23. G. & Selten. R. (2001). Bounded Rationality: The Adaptive Toolbox, Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
  24. Ong, In Lih; Siew, Pei, Hwa & Wong, Siew, Fan, (2011). A FiveLayered Business IntelligenceArchitecture, IBIMA Publishing:Communications of the IBIMA, Article ID:695619, 11.
  25. Kaufmann, Daniel, Kraay, Aart and Zoido−Lobato`n, Pablo (1999). Governance Matters, World Bank Policy Research Paper, 2196, 1−61.
  26. Krausz, E., Miller, S. H. (1974). Social Research Design: Longman. Available online at https://books.google.com/books?id=zBGQAAAAIAAJ.
  27. Simon H. (1955). A behavioral model of rational choice. Q J Econ 69, 99–118.
  28. Silva, S. T., & A. C. Teixeira (2009). On the divergence of evolutionary research paths in the past 50 years: a comprehensive bibliometric account. Journal of Evolutionary Economics,19, 605 −

Straus, A. and Corbin, J. (2008). Basic of Qualitative Research: Techniques and Procedures for developing Grounded Theory. Third Edition, Los Angeles: stage publication.