بررسی نقش وحی در تصمیم‌گیری عقلانی−شهودی

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسنده

مربی / مرکز تحصیلات تکمیلی پیام نور تهران

چکیده

پژوهش درباره تصمیم‌گیری، مدل‌های مبتنی بر «عقلانیتِ محدود» را تأیید و از طریق ارائه مدل‌های عقلانی−شهودی تلاش می‌شود تا شهود به‌عنوان ابزاری متمم یا مکمل برای عقل معرفی گردد. مفهوم شهود در غرب نزدیک است به بداهت و بینشی موقتی که راه و روش مشخص نداشته و متفاوت با علم حضوری است. براساس نظریه تصویر، نگرش‌ها، اخلاقیات و ایده‌آل‌های فردی بر تصمیم‌گیری شهودی مؤثر است و مذهب نیز مرجعی است که عوامل فوق را شکل می‌دهد. بنابراین با هدف تبیین جایگاه وحی در تصمیم‌گیری عقلانی−شهودی، مجموعه تعالیم و آموزه‌های‌ اسلامی مبتنی بر قرآن و سنت که فرایند 9 مرحله‌ای تصمیم‌گیری عقلانی را تحت تأثیر قرار داده و بر تصمیم‌گیری شهودی مؤثر هستند، استخراج گردید. برای این منظور با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی از نوع تلخیصی و جهت‌دار، در منابع مختلف جستجو گردید که 130 گزارۀ مرتبط استخراج و براساس سه مقولۀ اعتقادات، احکام و ارزش‌‌های اخلاقی طبقه‌بندی گردیدند. شهود اگر تنها در نتیجه و انتخاب راه حل بتواند عقل را حمایت کند، براساس یافته‌های این تحقیق، فرد در هنگام تصمیم‌گیری عقلانی در تمامی مراحل آن از طریق اعتقادات، احکام و ارزش‌های اسلامی هدایت می‌شود. تعالیم وحی همپای عقل و در نقش مصباح آن در فرایند تصمیم‌گیری حضور دارد و تجارب قضاوتی افراد، ارزش‌ها و ایده‌آل‌های آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد‌.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Examination of the Role of Revelation in Rational-intuitive Decision-making

نویسنده [English]

  • nima rahmani
PNU,Faculty
چکیده [English]

Research on decision-making confirms the models which are based on “limited rationality’, and through presenting rational-intuitive models it attempts to introduce intuition as a complementary and supplementary tool. The concept of intuition in the West is close to a temporary imagination and insight which has no definite mode and is different from the present knowledge. Based on image theory, attitudes, morality and individual ideals are effective in intuitive decision-making, and religion is also a reference which gives form to the above factors. Thus, for explaining the status of revelation in rational-intuitive decision-making, the collection of Islamic teachings and doctrines are derived based on Quran and Sunnah which has influenced the 9-stage process of rational decision-making and has an impact on intuitive decision-making. For this, through the diagnostic and oriented qualitative analysis, various sources are searched from which 130 related elements are derived, and are classified based on three categories of beliefs, ruling, and moral values. According to the findings of this research, if intuition only supports the ration in achieving the result and choosing the solution, one can be guided in all stages of rational decision-making through beliefs, rulings and Islamic values. The teachings of revelation accompany the ration and play the role of its guide in the process of decision-making, and influence the individuals’ judgmental experiences, and their values and ideals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rational decision-making
  • Intuitive decision-making
  • Islamic decision-making

مراجع

  1. الوانی، سیدمهدی (1379)، «تصمیم‌گیری شهودی، ویژگی‌ها و کاربردهای آن، علوم سیاسی»، مطالعات دفاعی استراتژیک، 5 و 6، ص137−150.
  2. ایمان، محمدتقی و محمدرضا نوشادی (1390)، «تحلیل محتوای کیفی»، فصلنامه پژوهش، شماره دوم، صفحه 15−44.
  3. پایگاه اینترنتی احادیث به آدرس: (http://ahadith.ir/fa).
  4. پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه به آدرس (http://www.hadith.net).
  5. تفسیر نور حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی، قابل دستیابی از طریق پایگاه اطلاعاتی درس‌هایی از قرآن به آدرس .(http://www.gharaati.ir/show.php?page=tafsir)
  6. جوادی آملی، عبدالله (1388)، «تبیین برخی از مطالب منزلت عقل در هندسه معرفتی دین فلسفه کلام عرفان»، اسراء، شماره 2.
  7. ـــــــــــ (1384)، انتظار بشر از دین، قم: مرکز نشر اسراء.
  8. ـــــــــــ (1386)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، چاپ چهارم، قم: مرکز نشر اسراء.
  9. دانشنامه موضوعی قرآن قابل دستیابی از طریق پایگاه اطلاعاتی تبیان (http://www.tebyan.net).
    1. دفت، ریچارد، ال (1390)، مبانی تئوری و طراحی سازمان، ترجمه علی رضائیان، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    2. رضائیان، علی؛ اسدالله گنجعلی و محمدرضا کریمی (1386)، «نظریه تصویر و کاربرد آن در تصمیم‌گیری»، دوفصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، شماره 1، ص7.
    3. رودگر، محمدجواد (1391)، «سلوک و شهود خردگرایانه در مکتب ابن‌عربی»، فصلنامه ذهن، سال 12، شماره 47.
    4. شیخ‌زاده، محمد و رجبعلی شیخ‌زاده (1386)، «بررسی مبانی عقلانیت در تصمیم‌گیری»، اندیشه مدیریت، شماره 1.
    5. شیروانی، علی، (1389)، «مفهوم شهود در فلسفه غرب و نسبت آن با علم حضوری»، فصلنامه آئین حکمت، سال دوم، شماره 6.
    6. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1391)، تعالیم اسلام، تهران: بوستان کتاب، مترجم: سیدهادی خسروشاهی، چاپ هشتم.
    7. علامه محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، تحقیق و تعلیق: سیدجواد علوی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1362ق.
    8. فاضلی، خلیل‌الله (1371)، «سیاست‌گذاری در نظام رهبری و مدیریت اسلامی از دیدگاه عقل و وحی»،فصلنامه مدیریتدولتی، شماره 9.
    9. فرید تنکابنی، مرتضی (1376)، الحدیث، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ج3، چاپ 8.
    10. فنایی اشکوری، محمد (1389)، «الهیات عرفانی»، فصلنامه خردنامه صدرا، شماره 59، ص75.

20. قابل دستیابی از طریق پایگاه اینترنتی مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی بهجت به نشانی: (http://v0.bahjat.ir/index.php/noor-2/643-2011-09-07-18-57-35.html)

  1. محمدی ری‌شهری، محمد (1383)، حکمت‌نامه امام حسینg، قم: دارالحدیث، جلد اول.
  2. ــــــــ (1392)، میزان الحکمه، چاپ و نشر دارالحدیث، ترجمه: حمیدرضا شیخی، جلد سوم، چاپ 13.
  3. مرتضایی، بهزاد (1391)، «تأثیر مکاشفات عرفانی ابن‌عربی در افکار حکمی ملاصدرا»، خردنامه صدار، جلد 67، ص45−64.
  4. منطقی، محسن (1390)، «نقش نگرش‌های‌ اسلامی در فرایند تصمیم‌گیری»، اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، 1 (2)، ص41−57.
  5. نصیری، مهدی (1387)، فلسفه از منظر قرآن و عترت، کتاب صبح، چاپ دوم.
    1. Beach, L. R., & Mitchell, T. R. (1990), IMAGE THEORY-A BEHAVIORAL-THEORY OF DECISION-MAKING IN ORGANIZATIONS. Research in organizational behavior, 12, 1-41.
    2. Dane, E. and Pratt, M.G. (2007), “ExplXoring intuition and its role in managerial decision-making”, Academy of Management Review, Vol. 32 No. 1, pp. 34.
    3. kalantari,B. (2010), “Herbert A. Simon on making decisions: enduring insights and bounded rationality”, Journal of Management History, vol. 16 No.4, pp. 509-520.
    4. Mario Fernando, Brad Jackson (2006), The influence of religion-based workplace spirituality on business leaders' decision-making: an inter-faith study. Journal of Management & Organization: Vol. 12, No. 1, pp. 23-39.
    5.  Miner, J. B. (2007). Organizational Behavior 4. From Theory to Practice. ME Shape. Inc., New York.
    6. Nutt, P.C. (1999), “Surprising but true: half the decisions on organizations fail”, The Academy of Management Review, Vol. 13, No. 4, pp. 75-90.
    7. Prietula, M. J., & Simon, H. A. (1989), The experts in your midst. Harvard Business Review, 67 (1), 120-124.
    8. Robbins, S. P. (2000), Managing today! Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.p.69.
    9. Shapiro, L.A. (1997), “The nature of nature: rethinking naturalistic theories of intentionality”, Philosophical Psychology, Vol. 10, No. 3, pp. 22-309.
    10. Sinclair, M., & Ashkanasy, N. M. (2005), Intuition Myth or a Decision-making Tool? Management Learning, 36 (3), 353-370.
    11. Simon, H.A. (1987), “Making management decisions: the role of intuition and emotion”, Academy of Management, Vol. 1, No. 1, pp. 57-64.
    12. Simon, H.A. (1979), “Rational decision making in business organizations”, American. Economic Review, Vol. 69, No. 4, pp. 493-513.
    13. Organizational behavior 4; from theory to practice. (2007), Reference and Research Book News, 22(2) Retrieved from http://search.proquest.com.ezproxy.saintleo.edu/docview/199656354?accountid=4870.
    14. Vasconcelos ,F,A. (2009), “Intuition, prayer, and managerial decision-making processes: a religion-based framework”, Management Decision ,vol.47, No. 6, pp. 930-949.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار