تبیین مفهوم مشارکت شهروندی در مدیریت شهری از دیدگاه علامه طباطبایی

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

2 دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تبریز

چکیده

مفهوم مشارکت در مدیریت شهری از مباحث مهم و پر‌چالش شهرسازی است. مدیریت شهری ایران در ارتباط متقابل و ارگانیک با برنامه‌ریزی شهری نیست. متأسفانه در کشور ما بیشتر اقدام‌های مدیریت شهری، از بالا و از بیرون انجام شده که اکنون نیاز به حرکتی از پایین و از درون، برای بومی‌شدن آنهاست. با توجه به پتانسیل‌ها و همچنین چالش‌های پیش روی مشارکت مردم در ایران و وجود اشخاصی همچون علامه طباطباییe که در این زمینه اظهار نظر جامع و کاملی دارند؛ می‌توان از وجود چنین افرادی برای بومی‌سازی مفهوم مشارکت در ایران بهره جست.
به همین منظور در پژوهش حاضر ابتدا به تحلیل و بررسی نقش مشارکت در مدیریت شهری پرداخته‌ایم و در ادامه با استفاده از نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطباییe (استخدام، اجتماع و عدالت؛ مُلک اجتماعی؛ شورا؛ رئالیسم تعاملی و ولایت جامعه اسلامی) به تبیین نظریه‌های علامه طباطباییe در مورد مشارکت شهروندان و نقش آنان در حکومت از نظر علامه طباطباییe اشاره کرده‌ایم. سپس نقش حکومت در جامعۀ اسلامی را بیان نموده‌ایم و به این نتیجه رسیدیم که از دیدگاه علامه طباطباییe، مشارکت شهروندان در مدیریت شهر امری اجتناب‌ناپذیر است و مدیر شهر نمی‌تواند بدون مشورت گرفتن از گروه‌های ذی‌نفع و صاحب ‌نفوذ که اصلی‌ترین آنها مردم و شهروندان هستند، اقدام به تصمیم‌گیری، قانونگذاری و اجرا کند و حتی خود بر کار خودش نظارت داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Concept of Citizen Participation in Urban Management from the Viewpoint of Allameh Tabatabai

نویسندگان [English]

  • Javad Rahmani 1
  • Mohammad Taghi Pirbabaei 1
  • Morteza Shajari 2
1 PhD student of Islamic urban development, Tabriz Islamic Arts University (corresponding author)
2 Associate professor of Philosophy Dept. University of Tabriz
چکیده [English]

The concept of participation in urban management is one of the most important and challenging issues in the field of urban development. Numerous theories and different approaches have been proposed until now in the international level while every view expressed for a particular society and a specific condition. Urban management in Iran is not in an organic interaction with urban planning. However, these must be in a constant connection and direct influence. Unfortunately, most of proceedings concerning urban management and urban planning in Iran need to be nationalized. They are typically organized in an up to bottom attempt while it is expected to be vice – versa. Now, considering the potentials and challenges facing public participation in Iran and by referring to significant contribution of great scholars such as Allameh Tabatabai who have comprehensive and noteworthy views on this important issue, the concept of participation can be locally nationalized. For this purpose, in this paper we first try to investigate the concept of participation in urban management. Second, by citing to the Allameh Tabatabai theory about the “conventional perceptions” (edrakat-e etebari) (including recruitment, community and justice, social property; council; interactive realism; guardianship of the Islamic community), his views on citizens’ participation and their role in the government are explained. Then we describe the role of government in the Muslim society and finally conclude that based on Allameh Tabatabai’s views, citizens’ participation in city management is inevitable and managers of these cities cannot make any decision or enact legislation or organize to implement their plans and projects and monitor their own work without consulting the principal beneficiary interested competent groups who the most important are people and citizens.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Participation
  • Urban Management
  • Islamic
  • Allameh Tabatabai

مراجع

1. ترابی، علیرضا (1383)، «مدیریت پایدار شهری در گرو حکمرانی خوب»، مجله شهرداری‌ها، سال ششم، شماره 69، بهمن ماه.
2. تقوایی، مسعود و همکاران (1388)، «تحلیلی بر سنجش عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری؛ مطالعه موردی: منطقه 4 شهر تبریز»، مجله مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال اول، شماره دوم، پاییز، ص19−36.
3. جاجرمی، ایمان و همکاران (1377)، مدیریت شهری پایدار، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور.
4. داداش‌پور، هاشم (1380)، «مدیریت شهری؛ اهداف و راهبردها»، مجله تدبیر، شماره 120.
5. رخشاد، محمدحسین (1385)، در محضر علامه طباطبایی، قم: سماء قلم.
6. سعیدی، عباس (1388)، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور.
7. سیف‌الدینی، فرانک (1376)، «مشارکت مردمی و برنامه توسعه»، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره دوازدهم، شماره دوم، بهار، ص147−164.
8. صالحی، اسماعیل (1381)، «اجلاس سال 2002 کشورها در ژوهانسبورگ و اهمیت آن در مدیریت شهری»، فصلنامه شهرداری‌ها، شماره 35.
9. صرافی، مظفر (1379)، «مفهوم و مبانی مدیریت شهری»، فصلنامه مدیریت شهری،
سال اول، تابستان.
10. صرافی، مظفر و عبدالهی، مجید (1387)، «تحلیل مفهوم شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین، مقررات و مدیریت شهری کشور»، مجله پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 63، بهار، ص115−134.
11. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1371)، مجموعه مقالات و پرسش و پاسخ‌ها، به کوشش و مقدمه سیدهادی خسروشاهی، چاپ اول، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
12. ــــــــــــ (بی‌تا الف)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، مقدمه و پاورقی به قلم استاد شهید مرتضی مطهری، ج2، قم: انتشارات صدرا.
13. ــــــــــــ (بی‌تا ب)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: منشورات جامعة المدرسین فی‌
الحوزة العلمیة فی‌القم المقدسه.
14. طوسی، محمد‌علی (1373)، مشارکت (در مدیریت و مالکیت)، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
15. عباس‌زاده، محمد (1387)، بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در امور شهر
(مطالعه موردی شهر اصفهان)، پایان‌نامه دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه اصفهان.
16. عباسی، رقیه (1387)، بررسی فرایند مشارکت شهروندان در اداره شهرهای ایرانی،
اولین همایش سراسری علمی و دانشجویی جغرافیا، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
17. معنی، منوچهر (1382)، مشارکت اجتماعی در ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات آرون.
18. موسوی، سید‌علی (1375)، «مبانی دینی و فرهنگ سیاسی مشارکتی»، مجله نقد و نظر، شماره 7 و 9، تابستان و پاییز.
19. نجاتی‌حسینی، سید‌محمود (1380)، بررسی جایگاه مفهوم شهروندی در قانون شهرداری ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور.
20. نجاتی‌حسینی، سید‌محمود (1380)، «جامعه مدرن، شهروندی و مشارکت»، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 5، بهار، ص6−15.
21. نصیری، اسماعیل (1381)، «مشارکت شهروندان در مدیریت شهری»، فصلنامه رشد آموزش جغرافیا، تابستان، شماره 62، ص56−59.
22. یزدانی‌مقدم، احمدرضا (1388)، «مردم‌سالاری دینی در پرتو نظریه ادراکات اعتباری
علامه طباطبایی»، مجله حکومت اسلامی، سال چهاردهم، شماره اول، بهار.
23. Brown, Rebecca, and Harris, Glenn (2005), “Co Management of Wildlife Corridors: The Case for Citizen Participation in the Algonquin to Adirondack Proposal”, Journal of Environmental Management, No. 74, PP: 97-106.
24. Chakarbarty, B.K. (2001). Urban management (concepts, principles, techniques and education).
25. Coznens. P. M (2002). Sustainable urban development and crime prevention through environmental design for the British city, Cities, 19(2), pp: 129-137.
26. Fridman.John (1993), Toward a Non-Euclidian Mode of Planning-APA Journal, autumn – 482.
27. Finger, A., Finger, M (2002). Social factors enabling local people's participation in integrated management planning in the context of forested mountain territories, proceeding of the research course “the formulation of integrated management plans for mountain forests”, Bardonecchia, Italy.
28. James, M.B (1991), Managing the Modern City, Chicago; Centre for Governmental Stickles.
29. Morgan, T.M (2003), Environmental Health, Wadsworth, Canada.
30. Schumacher, Ernst Friedrich (2009), Small Is Beautiful. Translated by Ali Ramin. Fifth Edition, Tehran: Soroush Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار